تحقیق درباره سهام یک کمپانی می‌تواند به شما کمک کند تا آن شرکت را ارزیابی کرده و تصمیم بگیرید که آیا ارزش سرمایه گذاری دارد یا خیر.
تحقیق در مورد سهام بسیار شبیه خرید ماشین است. شما می‌توانید تصمیم خود را صرفاً براساس مشخصات فنی تعیین کنید، اما همچنین بایستی لذت رانندگی در جاده، شهرت تولید کننده و رنگ تریم داخلی را نیز در نظر بگیرید.
سرمایه گذاران به این نوع از تحقیقات مرتبط با سهام، تحلیل بنیادی می‌گویند.
تحلیل بنیادی یعنی ارزیابی سهم از جنبه‌های مختلفی نظیر وضعیت مالی، تیم مدیریتی و رقبای شرکت و در ادامه تصمیم گیری در مورد اینکه آیا لیاقت قرار گرفتن در پورتفوی سرمایه گذاری شما را دارد یا خیر.
اگر به دنبال راهنمایی در مورد نحوه خرید سهام هستید این مطلب را از دست ندهید.
نحوه تحقیق درباره سرمایه گذاری روی سهام
تحقیقات سهام: ۴ مرحله اصلی برای ارزیابی هر سهم
ابتدا بایستی توجه داشته باشید که خرید سهام به عنوان یک سرمایه گذاری طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود زیرا در ذات خود ریسک‌هایی به همراه دارد. برای تحمل هرگونه اوج و فرود قیمتی و بهره‌مندی از سودهای بلند مدت به زمان نیاز دارید. این بدان معناست که بهترین نوع سرمایه گذاری در سهام با پولی است که حداقل در پنج سال آینده به آن نیازی نخواهید داشت.
۱- مواد تحقیقاتی لازم را جمع آوری کنید
با بررسی وضعیت مالی شرکت شروع کنید. این تحقیقات کمی نامیده می‌شود و با جمع آوری گزارش‌هایی که شرکت‌ها باید به سازمان بورس و اوراق بهادار هر کشوری ارائه کنند آغاز می‌شود:
• گزارش سالانه که شامل صورت‌های مالی مهمی است که به صورت مستقل حسابرسی شده است. در اینجا می‌توانید ترازنامه یک شرکت، منابع درآمدی، نحوه سرمایه گذاری وجوه نقد، درآمد و هزینه‌های هر شرکت را مرور کنید.
• گزارش فصلی که یک به روزرسانی سه ماهه در مورد عملیات و صورت‌های مالی یک شرکت است.
اگر زمان زیادی ندارید می‌توانید نکات برجسته مربوط به گزارش‌های فوق و نسبت‌های مهم مالی را در وب سایت شرکت‌های کارگزاری یا در وب سایت‌های مهم مالی مشاهده کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا عملکرد یک شرکت را با سایر شرکت‌های همان گروه مقایسه کنید.
۲- تمرکز خود را روی مسائل مهم معطوف کنید
این گزارش‌های مالی حاوی تعداد زیادی اعداد است که به راحتی می‌تواند باعث سردرگمی فرد شود. بهتر است روی موارد زیر متمرکز شوید تا با معیارهای قابل اندازه گیری یک شرکت آشنا شوید.
درآمد: این عدد مقدار پولی است که یک شرکت در مدت زمان مشخص شده ساخته است. درآمد اولین چیزی است که در صورت سود و زیان مشاهده خواهید کرد به همین دلیل است که اغلب از آن به عنوان اولین سطر صورت مالی یاد می‌شود. گاهی اوقات درآمد به «درآمد عملیاتی» و «درآمد غیر عملیاتی» تقسیم می‌شود. درآمد عملیاتی بسیار گویا است زیرا از کسب و کار اصلی شرکت بدست می‌آید. درآمد غیر عملیاتی غالباً ناشی از فعالیت‌های تجاری غیر قابل تکرار مانند فروش دارایی نشأت می‌گیرد.
درآمد خالص: این عدد به این دلیل که در انتهای گزارش درآمد ذکر می‌شود معمولا آخرین سطر صورت مالی نامیده می‌شود و کل مبلغ پولی است که یک شرکت پس از کسر هزینه‌های عملیاتی، مالیات و استهلاک بدست آورده است. درآمد معادل حقوق ناخالص شما است و درآمد خالص با آنچه پس از پرداخت مالیات و هزینه‌های زندگی باقی مانده قابل مقایسه است.
سود هر سهم (EPS): وقتی درآمد را به تعداد سهام موجود تقسیم می‌کنید سود هر سهم را به دست می‌آورید. این عدد سودآوری یک شرکت را به ازای هر سهم نشان می‌دهد که مقایسه با سایر شرکت‌ها را آسان‌تر می‌کند. وقتی پس از سود هر سهم (EPS) عبارت (ttm) را مشاهده کردید به سود دوازده ماه گذشته شرکت اشاره دارد.
درآمد معیاری نه چندان مناسب برای بررسی وضعیت مالی یک شرکت است زیرا به شما نمی‌گوید که این شرکت چگونه و یا با چه راندمانی از سرمایه خود استفاده می‌کند. برخی از شرکت‌ها این درآمد را نگه داشته و مجدداً در کسب و کار سرمایه گذاری می‌کنند. سایر کمپانی‌ها آن را به صورت سود سهام به سهامداران پرداخت می‌کنند.
نسبت قیمت به درآمد (P/E): تقسیم قیمت فعلی سهام یک شرکت به سود هر سهم که اگر از سود ۱۲ ماه گذشته استفاده شود نسبت P/E گذشته نگر یک شرکت را به شما می‌دهد اما تقسیم قیمت سهام بر اساس درآمد پیش بینی شده از سوی تحلیلگران، P/E فوروارد یا آینده نگر را به شما می‌دهد. این معیار ارزش سهام به شما می‌گوید که سرمایه گذاران برای دریافت درآمد فعلی شرکت مایل به پرداخت چه بهایی هستند.
به خاطر داشته باشید که نسبت پی به ای از سود هر سهم حاصل می‌شود و تخمین تحلیلگران معمولاً روی دوره‌های کوتاه مدت متمرکز است. بنابراین P/E یک معیار مستقل قابل اعتماد نیست.
بازده سهام (ROE) و بازده دارایی‌ها (ROA): بازده حقوق صاحبان سهام بر حسب درصد نشان می‌دهد که شرکت با هر واحد از پول سهامداران چه میزان سود کسب کرده است. بازده دارایی‌ها نشان می‌دهد که شرکت با هر واحد از دارایی‌هایش چند درصد سود کسب می‌کند. این درصدها در مورد میزان کارآیی شرکت در تولید سود به شما اطلاعاتی می‌دهند.
در نظر داشته باشید که یک شرکت می‌تواند به طور مصنوعی با خرید مجدد سهام، سود سهام خود را افزایش دهد و مخرج کسر را کاهش دهد. به همین ترتیب با گرفتن قرض بیشتر مثلاً وام‌هایی برای افزایش موجودی کالا یا خرید املاک، میزان دارایی‌های مورد استفاده برای محاسبه بازده دارایی‌ها را افزایش دهد.
۳- به تحقیق کیفی روی بیاورید
اگر تحقیقات کمی وضعیت مالی مثبت و منفی یک شرکت را نشان دهد، تحقیقات کیفی جزئیات فنی‌ای ارائه می‌کند که تصویری واقعی از عملکرد و چشم انداز آن شرکت را به شما ارائه می‌کند.
وارن بافت Warren Buffet سرمایه گذار معروف می‌گوید: «سهام یک شرکت را بخاطر مشارکت در مالکیت آن کمپانی بخرید نه به این دلیل که می‌خواهید قیمت سهام آن بالاتر برود».
پرسش‌های مهم برای غربالگری کمپانی‌ها
شرکت چگونه درآمد کسب می‌کند؟ بعضی اوقات این امر واضح است، مانند یک خرده فروشی لباس که کار اصلی آن فروش لباس است. بعضی اوقات چنین نیست، مانند یک شرکت فست فود که بیشترین درآمد خود را از فروش فرانچایز کسب می‌کند. بهترین قانون در این زمینه سرمایه گذاری روی شرکت‌هایی است که عقل سلیم عملیات آنها را درک می‌کند.
آیا این شرکت از مزیت رقابتی برخوردار است؟ در زمینه کسب و کار به دنبال موردی بگردید که تقلید یا کپی کاری از آن دشوار باشد. این مهم می‌تواند برند تجاری، مدل تجاری، توانایی نوآوری، توانایی تحقیق، مالکیت پتنت، برتری عملیاتی یا قابلیت توزیع باشد. هر چه شکست دادن شرکت برای رقبا دشوارتر باشد مزیت رقابتی نیز بیشتر است.
تیم مدیریتی تا چه حد قدرتمند است؟ یک شرکت به اندازه توانایی مدیرانش در طراحی و هدایت بنگاه اقتصادی خوب است. با مطالعه سخنان مدیران شرکت در کنفرانس‌ها و گزارش‌های سالانه می‌توانید اطلاعات زیادی در مورد نحوه مدیریت بدانید. همچنین درباره هیئت مدیره شرکت و نمایندگان سهامداران در هیئت مدیره، تحقیق کنید. مراقب هیئت مدیره‌ای باشید که عمدتا از افراد داخلی شرکت تشکیل شده است. بهتر است اعضای هیأت مدیره متفکران مستقلی باشند که قادر هستند اقدامات مدیریتی را به طور عینی ارزیابی کنند.
چه مشکلی می‌تواند رخ دهد؟ ما در مورد پیشرفت‌هایی صحبت نمی‌کنیم که ممکن است در کوتاه مدت قیمت سهام شرکت را تحت تأثیر قرار دهند بلکه تغییرات اساسی که توانایی رشد یک کسب و کار در طی سال‌های طولانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد اهمیت دارند. علائم هشدار دهنده بالقوه را با استفاده از سناریوی «چه اتفاقی می‌افتد» شناسایی کنید، مثلاً یک پتنت مهم منقضی می‌شود، یک رقیب قدرتمند در بازار ظاهر می‌شود یا فناوری جدید محصول یا خدمات شرکت را بی اعتبار می‌کند.
۴- تحقیقات خود را به ماهیت سازمان معطوف کنید
همانطور که مشاهده می‌کنید، معیارهای و نسبت‌های بی‌شمار وجود دارد که سرمایه گذاران می‌توانند برای ارزیابی سلامت عمومی شرکت و محاسبه ارزش ذاتی سهام از آنها استفاده کنند. اما نگاه صرف به درآمد یا سود سالانه یک شرکت یا تصمیمات اخیر تیم مدیریت، تصویری ناقص را نشان می‌دهد.
قبل از خرید سهام بایستی یک روایت کاملاً آگاهانه درباره آن شرکت داشته باشید و اینکه چه عواملی آن شرکت را شایسته یک همکاری طولانی مدت می‌کند. در این حالت ماهیت سازمان اهمیت پیدا می‌کند.
برای شناخت ماهیت دراز مدت به داده‌های تاریخی نگاه کنید. بدین ترتیب می‌توانید میزان انعطاف پذیری شرکت در دوره‌های بحران، واکنش در برابر چالش‌ها و توانایی بهبود عملکرد و ارائه ارزش به سهامداران را در طول زمان بررسی کنید.
در نهایت با مقایسه اعداد و نسبت‌های کلیدی فوق با میانگین‌های صنعت و سایر شرکت‌های مشابه به چشم انداز و دورنمای آن شرکت نگاه کنید. ساده‌ترین راه برای انجام این مقایسه‌ها استفاده از ابزارهای تحقیقاتی متناسب است.
