مفهوم بازار به هر مکانی اطلاق میشود که در آن فروشندگان یک کالا یا خدمات خاص میتوانند با خریداران آن کالا یا خدمات ملاقات کنند. حضور هر یک از دو طرف یعنی خریدار و فروشنده، امکان بالقوهای را برای انجام یک معامله فراهم میکند. همچنین خریدار باید در ازای کالای دریافتی، چیزی برای ارائه داشته باشد تا در نهایت یک معامله موفق شکل بگیرد.
بازارها را میتوان به دو گونه اصلی تقسیمبندی کرد: بازار کالا و خدمات و بازار عوامل تولید (بازار کار). افزون بر این بازارها بر اساس ساختار، چند حالت دارند که ازجمله آنها میتوان به بازار رقابت کامل و بازار نیمه رقابتی یا انحصاری اشاره کرد.
اصطلاحات مربوط به مفهوم بازار
عرضه و تقاضا بر یک اقتصاد بازار آزاد حکمرانی میکنند. عبارت «آزاد» در اینجا به معنای عدم کنترل دولتها بر قیمت و تولید است.
شکست بازار (Market failure) زمانی رخ میدهد که میان عرضه و تقاضا عدم تعادل رخ میدهد؛ یعنی یک محصول بیش از میزان تقاضا تولید شود، یا آنک تقاضا برای یک محصول، بیش از تولید آن باشد.
یک بازار کامل، بازاری است که از عناصری بهره میبرد که به مدد آنها تقریباً میتواند بهتمامی رخداد و پیشامدهای احتمالی پاسخ دهد.
منابع مطالعاتی در مورد بازار
در ادامه با چند منبع مطالعاتی برای شروع یادگیری مفهوم بازار آشنا خواهید شد. اگر دارید یک مقاله درسی در مورد بازار مینویسید یا آنکه به فکر راهاندازی یک کسبوکار هستید و میخواهید از اقتصاد و بازار سر دربیاورید، مطالعه این کتابها برای شما بسیار سودمند خواهد بود.
ازجمله کتابهای خواندنی حوزه اقتصاد و بازار میتوان به کتاب «فرهنگ واژگان و اصطلاحات اقتصاد بازار آزاد» (Dictionary of Free-Market Economics) نوشته فرد فولدواری (Fred E. Foldvary) اشاره کرد. این کتاب دربرگیرنده تمامی واژگان و اصطلاحاتی است که ممکن است هنگام مطالعه مفاهیم اقتصاد بازار آزاد با آنها مواجه شوید.
«انسان، اقتصاد و حکومت با قدرت و بازار» (Man, Economy, and State with Power and Market) نوشته ماری راتبارد (Murray N. Rothbard) از دیگر کتابهای خواندنی در حوزه اقتصاد است. این کتاب درواقع حاصل دو کار تحقیقاتی است که در یک مجلد به چاپ رسیده و مبانی اقتصاد اتریشی را بهتفصیل توضیح میدهد.
«دموکراسی و بازار» به قلم آدام پرزیوُرسکی (Adam Przeworski) به تشریح عقلانیت اقتصادی و نوع ارتباط و تعامل آن با دموکراسی پرداخته است.
از میان مقالات معتبر علمی-پژوهشی منتشر شده در مجلات سرشناس هم میتوان به مقالههای «اقتصادسنجی بازارهای مالی»، «بازار خودروهای دستدوم: عدم قطعیت در کیفیت و سازوکار بازار»، «بهای داراییهای سرمایهای» و «نظریه تعادل بازار در شرایط ریسک» اشاره کرد.
مقاله اول توسط انتشارات دانشگاه کمبریج به چاپ رسیده و در آن سه تن از محققان برجسته به تشریح مسائل مالی تجربی پرداختهاند.
مقاله دوم که بهطور اختصار به مقاله «بازار خودروهای دستدوم» معروف شده، توسط جرج آکرلفاست به رشته تحریر درآمده و در وبسایت JSTOR قابلدسترس است. همانطور که از عنوانش پیداست، این مقاله به بحث در مورد پاداش مختلف برای فروشندگانی میپردازد که به کار تولید و بازاریابی کالاها و محصولات بسیار ساده یا حتی کم کیفیت مشغولاند. ممکن است تصور شود که تولیدکنندگان بهشدت از چنین کاری اجتناب میکنند؛ اما ممکن است در واقعیت اینگونه نباشد.
مقاله «بهای داراییهای سرمایهای» نیز در وبسایت JSTOR قابلدسترس است. این مقاله، بار اول در «مجله مالی» در سپتامبر ۱۹۶۴ به چاپ رسید؛ اما نظریهها و اصول حاکم بر آن توانستهاند کماکان پابرجا بمانند و ارزش خود را ثابت کنند. این مقاله به تشریح چالشهای ذاتی پیشبینی بازارهای سرمایه میپردازد.
در پایان، ناگفته نماند که این مقالات، بعضاً بسیار پیچیده و ریزبینانه هستند و شاید فهم آنها برای کسی که در حوزههای اقتصاد، مالی و بازار تازهکار است، اندکی دشوار باشد. به همین دلیل اگر میخواهید یک آشنایی اولیه با این مفاهیم پیدا کنید، پیشنهاد میکنیم مقالات وبسایت پولپدیا را در این حوزهها دنبال کنید.