این سومین مقاله در این سری بر روی مفهوم اقتصادی کشش می باشد. اولین مقاله مفاهیم پایه ارتجاعی بودن را توضیح می دهد و با مثالی از کشش قیمت تقاضا آن را نشان می دهد. دومین مقاله این مجموعه در مورد کشش درآمد تقاضا می باشد.
یک بازنگری کلی از مفاهیم کشش و کشش تقاضا در بخش بعدی فراهم شده است. در بخش بعدی، کشش درامد تقاضا نیز بررسی شده است. در بخش نهایی کشش قیمت عرضه توضیح داده می شود.
یک بررسی کلی از مفهوم کشش در اقتصاد
تقاضا برای یک کالا خاص، برای مثال آسپیرین را در نظر بگیرید. چه اتفاقی برای تقاضا آسپیرین یک تولید کننده – که ما او را تولید کننده x می نامیم- بعد از افزایش قیمت می افتد؟ با توجه به این سوال، موقعیت متفاوتی را در نظر بگیرید: تقاضا برای گران ترین اتومبیل جهان Koenigsegg CCXR Trevita. قیمت خرید آن 4.8 میلیون دلار گزارش شده است. فکر می کنید اگر تولید کننده آن اززش را به 5.2 میلیون دلار افزایش یا به 4.4 میلیون دلار کاهش دهد چه اتفاقی می افتد؟
حالا برمیگردیم به مثال تقاضا برای آسپیرین تولید کننده x که با افزایش ارزش همراه بوده است. اگر حدس بزنید که تقاضا برای آسپیرین x ممکن است به تدریج کاهش یابد، حق با شماست. به نظر منطقی است چرا که در ابتدا محصول آسپیرین هر تولید کننده اساسا با محصول نفر دیگر یکسان است – هیچ مزیت سلامتی در انتخاب یک تولید کننده نسبت به دیگر تولید کننده وجود ندارد. ثانیا، این محصول را تولید کنندگان بسیار دیگری نیز فراهم کرده اند، در نتیجه مصرف کنندگان گزینه های زیادی برای انتخاب دارند. پس وقتی یک مصرف کننده یک آسپیرین را انتخاب می کند یکی از مواردی که محصول x را از دیگر تولید کنندگان جدا می سازد قیمت بالاتر آن است. در نتیجه چرا یک مصرف کننده باید محصول x را انتخاب کند. البته احتمال دارد که افرادی از سر عادت و وفاداری به یک برند همچنان آن را بخرند ولی مسلما تعداد زیادی خرید آن را متوقف می کنند.
حالا اجازه بدهید که به مثال Koenigsegg CCXR Trevita برگردیم که در حال حاضر ارزش برابر با 4.8 میلیون دلار دارد و به این فکر کنید که اگر ارزش آن چندصد هزار دلار بالا یا پایی برود چه اتفاقی می افتد. اگر شما فکر می کنید که تقاضا برای این ماشین را تغییر آنچنانی نمی دهد، باز هم حق با شماست. چرا؟ اولا، هر کسی که برای یک اتومبیل چند میلیون دلاری وارد بازار شده است به دنبال صرفه جویی نیست. کسی که پول کافی برای چنین خریدی دارد خیلی نگران هزینه آن نیست. نگرانی اول آن ها اصالت ماشین است. در نتیجه دلیل دومی که تغییر ارزش تقاضا را تغییر نمی دهد این است که اگر شما آن تجربه خاص رانندگی را می خواهید، هیچ جایگزین دیگری وجود ندارد.
حالا این دو حالت را چطور با اصطلاحات تخصصی اقتصاد بیان می کنید؟آسپیرین کشش قیمت تقاضا بالایی دارد که بدان معنی است که تغییرات کوچک در قیمت می تواند تبعات زیادی در تقاضا ایجاد کند. Koenigsegg CCXR Trevita کشش قیمت تقاضا پایینی دارد، یعنی تغییر قیمت تغییر زیادی در تقاضا مشتریان به وجود نمی آورد. روش دیگری که این مسئله را به صورت کلی تر بیان کنیم این است که وقتی درصد تقاضا برای یک محصول از درصد تغییر قیمت آن کمتر است، تقضا بدون کشش است. وقتی درصد افزایش یا کاهش تقاضا بیشتر از درصد افزایش ارزش است، تقاضا ارتجاعی است.
فرمول محاسبه کشش قیمت تقاضا که با جزئیات بیشتر در بخض اول این مقاله توضیح داده شده است بدین شکل است:
کشش قیمت تقاضا (PEoD) = درصد تغییر در تعداد تقاضا/ درصد تغییر در قیمت
بررسی کشش درآمد تقاضا
دومین مقاله در این مجموعه، کشش قیمت تقاضا، تاثیرات یک متغیر متفاوت بر تقاضا را بررسی می کند. آن متغیر این بار درآمد مشتری است. اگر درآمد مصرف کننده سقوط کند چه اتفاقی برای تقاضا وی می افتد؟
این مقاله توضیح می دهد که اتفاقی که برای تقاضا مصرف کننده برای یک محصول در زمان سقوط درآمد وی می افتد به محصول بستگی دارد. اگر آن محصول جزو نیازهای ضروری است، برای مثال آب، اگر درآمد مصرف کننده کم شود آن ها باز هم به استفاده از آب ادامه می دهند – شاید با دقت بیشتر- اما احتمالا خرید های دیگر خود را کاهش می دهند. به طور کلی، تقاضا مصرف کننده برای محصولات ضروری به طور نسبی و با توجه به تغییر درآمد مصرف کننده بدون کشش خواهد بود اما برای محصولات غیر ضروری است کاملا ارتجاعی است. فرمول آن به شرح زیر است:
کشش درآمد تقاضا = درصد تغییر در تعداد تقاضا / درصد تغییر درآمد
کشش قیمت عرضه
کشش قیمت عرضه (PEoS) برای نمایش حساسیت عرضه یک کالا نسبت به تغییر ارزش استفاده می شود. هرچه کشش قیمت بالاتر باشد، حساسیت تولید کنندگان و فروشندگان نسبت به تغییر قیمت بیشتر است. کشش قیمت خیلی بالا بدین معناست که وقتی قیمت یک کالا بالا می رود، فروشندگان تعداد کمتری از آن کالا را موجود می کنند و وقتی که قیمت آن کالا کاهش یابد فروشندگان تعداد بیشتری را عرضه می کنند. کشش قیمت خیلی پایین نتیجه کاملا برعکس دارد که تغییر در قیمت تاثیر کمی در عرضه دارد.
فرمول کشش قیمت عرضه بدین شکل است:
PEoS = تغییر تعداد عرضه/ تغییر در قیمت
مثل کشش دیگر متغیر ها
اگر PEoS بیشتر از 1 باشد، در نتیجه عرضه کشش قیمت دارد ( عرضه نسبت به تغییر قیمت حساس است)
اگر PEoS برابر با 1 باشد، در نتیجه عرضه کشش واحد دارد
اگر PEoS کمتر از 1 باشد در نتیجه عرضه بدون کشش قیمتی می باشد ( عرضه حساسیتی نسبت به تغییر قیمت ندارد)
در حقیقت ما همیشه علائم منفی را در زمان آنالیز کشش قیمت را در نظر نمی گیریم در نتیجه PEoS همیشه مثبت است.
