شاخص نزدک Nasdaq یا نزدک ۱۰۰ یکی از شاخص‌های بورس سهام نیویورک است که شامل ۱۰۰ شرکت بزرگ تجاری غیر مالی با بیشترین معاملات فعال و ثبت شده در بازار سهام نزدک است. شاخص بازار سهام به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا سطح قیمت فعلی و گذشته را برای محاسبه عملکرد کلی بازار با هم مقایسه کنند.
شاخص نزدک شامل بسیاری از صنایع از جمله فناوری، خرده فروشی، صنعت، ارتباطات از راه دور، بهداشت، حمل و نقل و رسانه‌ است. شرکت‌های برتر عموماً شامل کمپانی‌های حوزه فناوری نظیر مایکروسافت، اپل و آمازون هستند. به همین دلیل شاخص نزدک تا حدودی به عنوان شاخص فناوری شناخته می‌شود.

آشنایی با شاخص‌های بازار سهام

تاریخچه شاخص نزدک ۱۰۰

موسسه ملی فروشندگان اوراق بهادار (NASD) شاخص نزدک ۱۰۰ را در سال ۱۹۸۵ همراه با نزدک مالی ۱۰۰ راه اندازی کرد که شاخص دوم فقط بر روی شرکت‌های مالی تمرکز دارد به همین دلیل شاخص نزدک ۱۰۰ شامل هیچ شرکت مالی نیست.
شرکت‌ها برای اینکه بخشی از این شاخص باشند باید استانداردهای تعیین شده توسط نزدک را گذرانده باشند. به طور خاص این امر مستلزم آن است که شرکت‌ها علاوه بر داشتن سرمایه بازار و نقد شوندگی مناسب، منحصراً در بورس نزدک ثبت شوند.
نزدک برخی الزامات خاص‌تر را نیز به شرکت‌ها تحمیل می‌کند، مانند دستیابی به میانگین حجم ۲۰۰،۰۰۰ سهم روزانه و حضور حداقل سه ماهه در بازار است. جالب اینجاست که نزدک در ابتدا به ۱۰۰ مورد محدود می‌شد اما امروزه از ۱۰۷ اوراق بهادار صادر شده توسط ۱۰۰ شرکت تشکیل شده است.

شاخص چگونه کار می‌کند

شاخص نزدک شاخص اصلاح شده وزنی است. این بدان معناست که شرکت‌ها با توجه به ارزش کل بازار سهام‌شان سنجیده می‌شوند. با تغییر قیمت سهام یک شرکت، ارزش شاخص سهام آن نیز تغییر می‌کند.
جالب اینجاست که شاخص اغلب تعدیل نمی‌شود. با این حال هنگامی‌که زمان تعدیل دوباره فرا برسد، نزدک شرکت‌های موجود را بررسی می‌کند، شرکت‌های واجد شرایط را مجدداً رتبه بندی کرده و اصلاحاتی را انجام می‌دهد. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۷ وین ریزورت Wynn Resorts جایگزین تریپ ادوایزر TripAdvisor شد.
هنگامی ‌که تصمیم به بررسی مجدد می‌گیرند نزدک به قیمت سهام و مجموع سهام شناور ‌نگاه می‌کند. پس از رتبه بندی، شرکت‌های رتبه ۱۰۱ تا ۱۲۵ تنها در صورتی که در رده بندی سال گذشته در میان ۱۰۰ شرکت برتر قرار داشته باشند در فهرست باقی می‌مانند. با این حال اگر آنها نتوانند در آن سال به جمع ۱۰۰ شرکت برتر برگردند از لیست حذف می‌شوند. اگر رتبه آنها بالای ۱۲۵ باشد از لیست حذف می‌شوند.

اهمیت شاخص نزدک

شاخص نزدک از آن جهت مهم است که نقش زیادی در اقتصاد محلی و جهانی دارد. این شاخص راهنمایی برای جامعه و سرمایه گذاران شرکت‌های برتر محسوب می‌شود. برای شرکت‌ها نیز یک اعتبار است که سهام خود را در لیست نزدک قرار دهند.
در صورت قرار گیری در این فهرست موفقیت مالی این شرکت‌ها به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین این شاخص به دلیل داشتن شرکت‌هایی که پیشتاز نوآوری در کلیه صنایع هستند شناخته شده است. به طور کلی نزدک فرصت‌های شغلی زیادی را فراهم می‌کند.

مثال

در سال ۲۰۱۷، شرکتی که در حوزه فناوری بسیار مشهور بود و در رسانه‌های اجتماعی به ویژه در تهیه کپشن‌های جذاب برای کاربران تخصص داشت به دلیل موفقیت‌های خود توانست به فهرست نزدک بپیوندند.
با این حال، در سال ۲۰۱۸، مصرف کنندگان بشدت علاقمند به سرمایه گذاری در شرکت‌های حوزه رسانه‌های اجتماعی شدند بخصوص رسانه‌هایی مانند شرکت دوم که عکس‌ و فیلم‌ را در اپلیکیشن خود گنجانده بودند. با افت محبوبیت شرکت اول، آن کمپانی به رتبه ۱۰۳ در شاخص نزدک سقوط کرد ولی هنوز هم به دلیل موقعیتی که در سال قبل داشت، توانست موقعیت خود را در شاخص حفظ کند.
با این حال در سال ۲۰۱۹، شرکت اول در رتبه ۱۲۶ قرار گرفت و از شاخص حذف شد. از طرف دیگر شرکت دوم در همان سال رتبه ۸۸ را بدست آورد و بنابراین جایگزین شرکت اول در شاخص نزدک شد.

شاخص نیکی چیست؟

شاخص نیکی Nikkei که معمولاً به آن نیکی ۲۲۵ نیز گفته می‌شود، شناخته شده ترین شاخص بازار سهام ژاپن است. این شاخص شامل ۲۲۵ شرکت برتر ژاپن است که در بورس سهام توکیو ثبت شده‌اند. شاخص نیکی را می‌توان معیار مهمی ‌در بازار سهام ژاپن و بازتاب دهنده عملکرد اقتصاد ژاپن دانست.
شرکت‌های ثبت شده معروف در فهرست نیکی شامل شرکت‌های سونی، کانن، نیسان موتور، شرکت مزدا موتور و شرکت پاناسونیک هستند. این شاخص شامل شرکت‌هایی از ۳۶ صنعت مختلف است. از سال ۲۰۱۳ بخش‌های اصلی شامل حوزه فناوری، کالاهای مصرفی، امور مالی، حمل و نقل و تاسیسات، کالاهای سرمایه‌ای و مواد بودند.
برخلاف سایر شاخص‌ها که سهام آنها با توجه به ارزش بازار مرتب می‌شوند، سهام در شاخص نیکی بر اساس قیمت مرتب می‌شوند. قیمت سهام به ین ژاپن محاسبه شده و اجزای آن هر سال یک بار در ماه سپتامبر بازبینی می‌شوند.

نیکی در مقایسه با تاپیکس

شاخص اصلی دیگر که بورس اوراق بهادار توکیو را رصد می‌کند شاخص قیمت سهام توکیو است که به نام شاخص تاپیکس TOPIX شناخته می‌شود. همانطور که قبلا ذکر شد، شاخص نیکی سهام را بر اساس قیمت رده بندی کرده و ۲۲۵ شرکت برتر ثبت شده در بورس اوراق بهادار توکیو را پایش می‌کند.
در مقابل، تاپیکس سهام را بر اساس ارزش بازار و سهام شناور طبقه بندی می‌کند. تاپیکس همچنین کلیه شرکت‌های داخلی ثبت شده در بخش اول بورس اوراق بهادار توکیو را رصد می‌کند. بخش اول شامل ۲۰۳۲ شرکت از اکتبر ۲۰۱۷ است.
همانطور که مشاهده می‌شود تفاوت عمده‌ای بین شاخص نیکی و تاپیکس وجود دارد. اغلب گفته می‌شود که تاپیکس نماگر بهتری از بازار سهام ژاپن است. این امر به دلیل تفاوت وزنی بین دو شاخص و تعداد بیشتر شرکت‌های موجود در تاپیکس است.

چگونه می‌توان در نیکی سرمایه گذاری کرد

شاخص نیکی به سرمایه گذاران خارجی اجازه نمی‌دهد سهام را مستقیماً خریداری و مدیریت کنند. با این حال سرمایه گذاران می‌توانند با خرید سهام از طریق صندوق‌های قابل معامله در بورس که اجزای آنها با شاخص ارتباط دارند در شاخص سرمایه گذاری کنند. صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) شامل مجموعه‌ای از سهام یا سایر اوراق بهادار است که در طول روز داد و ستد شده و مانند سهام مستعد نوسانات قیمتی هستند.
سرمایه گذاران از ETF برای استراتژی‌های معاملات سوداگرانه مانند معامله گری روزانه و فروش کوتاه مدت استفاده می‌کنند. سرمایه گذاران می‌توانند کل بازار را معامله کنند همان گونه که در حال معامله یک سهام واحد هستند. ای تی اف به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد در یک سبد متنوع از سهام و اوراق قرضه سرمایه گذاری کنند. سرمایه گذاران آگاه از مالیات می‌توانند از مزایای ETF ها برای کاهش پیامدهای مالیاتی خود استفاده کنند. ساختار منحصر به فرد ای تی اف به افراد اجازه می‌دهد تا در سهام مختلف موجود در یک صندوق سرمایه گذاری کنند.

ای تی اف رصد کننده نیکی

تنها ای تی اف آمریکایی که نیکی ۲۲۵ را رصد می‌کند مکسیس نیکی ۲۲۵ (Maxxis Nikkei ۲۲۵) است که در سال ۲۰۱۱ معرفی شد و سر راست‌ترین روش برای سرمایه گذاری تک تک افراد در شاخص نیکی است. مکسیس نیکی بیش از ۸۰ میلیون دلار دارایی تحت مدیریت خود دارد و در آرکا ARCA معامله می‌شود. آرکا بستر الکترونیکی تجارت ای تی اف‌ها در بورس سهام نیویورک (NYSE) است.

ETF‌های ژاپنی

غیر از مکسیس، ای تی اف‌‌های مختلفی وجود دارد که نیکی را رصد می‌کنند و در بورس اوراق بهادار توکیو مورد معامله قرار می‌گیرند. از جمله می‌توان به دایوا است منجمنت Daiwa Asset Management و آی شر کور iShares Core اشاره کرد. سرمایه گذاران حقیقی که قصد سرمایه گذاری در این ETF‌ها را دارند ابتدا باید به شرکت کارگزاری‌ای مراجعه کنند که حساب‌های مربوط به تجارت بین المللی را ارائه می‌کند. این حساب‌ها به سرمایه گذاران امکان می‌دهد در بازارهای بین المللی معامله کنند.
سرمایه گذاری در ETF‌های ژاپنی، سرمایه گذاران خارجی را در معرض ریسک ارزی قرار می‌دهد زیرا این ETF‌ها بر اساس ارز ین ثبت شده و معامله می‌شوند. هر نوسان نرخ ارز بین ین و ارز کشور سرمایه گذار به طور بالقوه می‌تواند فرد را با زیان مواجه ‌کند. به عنوان مثال، اگر دلار آمریکا نسبت به ین ژاپن افزایش یابد ای‌تی‌افی که این ریسک را پوشش نداده متحمل ضرر خواهد شد لذا سودهای حاصل از بورس توکیو برای سرمایه گذاران آن ای‌تی‌اف کاهش می‌یابد.

شاخص‌ها و محصولات مشتق شده

چندین محصول مالی مبتنی بر نیکی ۲۲۵ وجود دارد که در بورس‌های سهام در سراسر جهان خرید و فروش می‌شوند. این محصولات شامل آپشن‌ها، ETF، معاملات آتی و ضمانت نامه‌ها هستند. معاملات آتی نیکی ۲۲۵ اکنون یک شاخص آتی شناخته شده در سطح بین المللی است. معاملات آتی نیکی ۲۲۵ در سال ۱۹۸۶ در بورس سنگاپور، در سال ۱۹۸۸ در بورس اوراق بهادار اوزاکا و در سال ۱۹۹۰ در بورس کامودیتی شیکاگو معرفی شد. قراردادهای آتی به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد پیش بینی کنند که آیا قیمت دارایی‌های پایه شاخص نیکی ۲۲۵، افزایش یا کاهش می‌یابد. کشورهایی مانند انگلستان، ایالات متحده، فرانسه، سوئیس، ایتالیا و آلمان همگی دارای ای تی اف‌هایی هستند که شاخص نیکی را رصد می‌کنند.