سرمایه گذاران محافظه کاری که به دنبال نرخ بهره بالا بوده‌اند در سال‌های اخیر ناامید شده‌اند زیرا نرخ بهره پایین باعث شده است که ابزارهای تضمین شده عملاً هیچ نتیجه ای نداشته باشد. در حالی که بدون شک نرخ‌ها دوباره افزایش می‌یابند اما ابزارهای تضمینی هرگز از تورم پیشی نمی‌گیرند.
این واقعیت معضلی را پیش روی بسیاری از سرمایه گذاران قرار می‌دهد که به دنبال بازدهی مناسب از پول خود هستند اما نمی‌خواهند ریسک زیادی متقبل شوند. با این وجود، چندین گزینه سرمایه گذاری وجود دارد که نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق خزانه ارائه می‌کنند.

سرمایه گذاری‌ کم ریسک و پر بازده

درک ریسک سرمایه گذاری

انواع ریسک

اشتباه رایجی که بسیاری از سرمایه گذاران مرتکب می‌شوند این است که تصور می‌کنند یک سرمایه گذاری معین «ایمن» یا «ریسکی» است. اما بی شمار سرمایه گذاری‌های موجود اغلب نمی‌توانند به همین سادگی طبقه بندی شوند.
چندین نوع و سطح ریسک وجود دارد که یک سرمایه گذاری معین می‌تواند با خود داشته باشد:
ریسک بازار: ریسکی که یک سرمایه گذاری می‌تواند ارزش خود را در بازار از دست بدهد (در درجه اول برای سهام و سپس برای سرمایه گذاری با درآمد ثابت اعمال می‌شود). این ریسک در بازارهای گاوی و خرسی توأمان وجود دارد.
ریسک نرخ بهره: ریسک از دست رفتن ارزش یک سرمایه گذاری به دلیل تغییر در نرخ بهره (در مورد سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت اعمال می‌شود).
ریسک سرمایه گذاری مجدد: ریسک اینکه یک سرمایه گذاری در زمان سر رسید با نرخ بهره کمتری سرمایه گذاری مجدد ‌شود (در مورد سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت اعمال می‌شود).
ریسک سیاسی: ریسک از دست رفتن ارزش یک سرمایه گذاری خارجی به دلیل اقدامات سیاسی در آن کشور (دارایی‌های مستقر در کشورهای در حال توسعه بویژه مستعد این موضوع هستند).
ریسک قانونگذاری: ریسک از دست رفتن ارزش سرمایه گذاری یا سایر مزایا به دلیل قوانین جدید (کلیه سرمایه گذاری‌ها مشمول این ریسک می‌شوند).
ریسک نقد شوندگی: این ریسک که یک سرمایه گذاری در صورت نیاز به نقدینگی در دسترس نباشد (مربوط به سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت و املاک و مستغلات و سایر املاکی است که ممکن است به سرعت با قیمت مناسب فروخته نشوند).
ریسک قدرت خرید: ریسکی که یک سرمایه گذاری به دلیل تورم قدرت خرید خود را از دست می‌دهد (در مورد سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت اعمال می‌شود).
ریسک مالیاتی: ریسکی که یک سرمایه گذاری به دلیل مالیات، ارزش یا بازده خود را از دست ‌بدهد (بیشتر سرمایه گذاری‌ها مشمول این ریسک می‌شوند).
سرمایه گذاری‌های با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه و اوراق خزانه، معمولاً در معرض نرخ بهره، سرمایه گذاری مجدد، قدرت خرید و ریسک نقدینگی هستند در حالی که سهام و سایر سرمایه گذاری‌های مبتنی بر ائراق بهادار در معرض ریسک بازار هستند. در حالی که چند نوع سرمایه گذاری مانند اوراق قرضه و مشارکت حداقل تا حدی از ریسک مالیاتی محافظت می‌شوند اما هیچ سرمایه گذاری‌ای از ریسک سیاسی یا قانونی مصون نیست.
البته، انواع خاصی از ریسک که بر یک سرمایه گذاری اعمال می‌شود با توجه به ویژگی‌های خاص آن متفاوت خواهد بود. سطح ریسکی که یک اوراق بهادار معین حمل می‌کند نیز با توجه به نوع آن متفاوت خواهد بود، زیرا سهام با ارزش بازار پایین در بخش فناوری به طور واضح ریسک بیشتری نسبت به سهام بزرگ دارند.

طیف ریسک

به طور کلی، میزان ریسکی که یک سرمایه گذاری به همراه دارد مستقیماً با پاداش‌های بالقوه آن مطابقت دارد. با توجه به این موضوع، می‌توان طیف سرمایه گذاری ریسک به بازده را به شرح زیر تفکیک کرد:
• ایمن/کم بازده: اوراق مشارکت، اوراق خزانه، اوراق پس انداز، بیمه عمر (از شرکت‌های ممتاز)
• ریسک/بازده بسیار کم: سنوات ثابت و اوراق قرضه بیمه شده
• ریسک/بازده کم: اوراق مشارکت با درجه سرمایه گذاری، اوراق قرضه بدون بیمه
• ریسک/بازده متوسط: سهام ترجیحی، سهام بخش خدمات شهری، صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک
• ریسک/بازده متوسط: صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک دارای سهام، سهام بلو چیپ، املاک و مستغلات مسکونی. سرمایه گذاری در هنرهای زیبا نیز می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد.
• ریسک/بازده بالا: سهام با ارزش بازار کم و متوسط، صندوق‌های سرمایه گذاری کوچک و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک که در بخشهای خاصی از اقتصاد مانند فناوری و انرژی سرمایه گذاری می‌کنند
• بازده سوداگرانه/تهاجمی: سرمایه گذاری در نفت و گاز، مشارکت محدود، ابزارهای مشتقه مالی، کامودیتی‌ها.
درک اینکه انواع مختلف سرمایه گذاری در کجای طیف ریسک به بازده قرار می‌گیرد، می‌تواند به سرمایه گذاران کمک کند در عین حفظ امنیت سرمایه گذاری، فرصت‌های بیشتری را برای بازدهی بهتر شناسایی کنند. علاوه بر این با آگاهی از نوع خاصی از ریسک که یک سرمایه گذاری در معرض آن قرار دارد، سرمایه گذاران می‌توانند در مورد شرایط و پورتفوی خود تصمیم مناسب‌تری بگیرند.

سرمایه گذاری‌های بسیار کم ریسک تا متوسط

چیزی به نام سرمایه گذاری بدون ریسک وجود ندارد، همه سرمایه گذاری‌ها، از جمله سرمایه گذاری‌هایی که ضمانت بازگشت اصل سرمایه را دارند نوعی از ریسک را با خود حمل می‌کنند. اما کسانی که مایل به سرمایه گذاری در گروه با ریسک کم تا متوسط هستند، می‌توانند بازدهی به مراتب بهتر از محصولات ارائه شده در گروه ایمن پیدا کنند.
تعدادی انتخاب خوب در این دسته‌ها وجود دارد:

سهام ممتاز یا ترجیحی

سهام ممتاز یک اوراق بهادار ترکیبی است که مانند سهام معامله می‌شود اما از بسیاری جهات مانند یک اوراق قرضه عمل می‌کند. این ابزار نرخ سود اعلام شده دارد که معمولاً حدود ۲% بیشتر از اوراق خزانه و مشارکت است.
برخی دیگر از مشخصات سهام ممتاز عبارتند از:
• سهام ممتاز معمولاً سود ماهانه یا سه ماهه پرداخت می‌کنند.
• سهام ممتاز ریسک نقد شوندگی بسیار پایینی ‌دارند، زیرا در هر زمان بدون جریمه قابل فروش هستند.
• ریسک عمده سهام ترجیحی همان ریسک بازار و ریسک مالیاتی است.
چند نوع سهام ترجیحی وجود دارد:
۱- ممتاز تجمیعی- هرگونه سود سهامی را که شرکت صادر کننده به دلیل مشکلات مالی قادر به پرداخت آن نیست، تجمیع می‌شود و وقتی شرکت بتواند از عهده تعهدات خود برآید، آنگاه کلیه سودهای سررسید گذشته به سهامداران پرداخت می‌شود.
۲- شراکتی ممتاز- درصورتی که شرکت از نظر مالی عملکرد خوبی داشته باشد، به سهامداران اجازه می‌دهد سود سهام بیشتری دریافت کنند.
۳- ممتاز قابل تبدیل – قابل تبدیل به تعداد معینی از سهام عادی است.
سهامداران سهام ممتاز همچنین می‌توانند در صورت انحلال شرکت، پول خود را قبل از سهامداران عادی از ناشر پس بگیرند، اما آنها همچنین حق رأی ندارند.

سهام خدمات عمومی

مانند سهام ممتاز، سهام بخش خدمات عمومی تمایل دارد که از نظر قیمت نسبتاً ثابت باقی بماند و سود سهامی حدود ۲ تا ۳ درصد بالاتر از اوراق خزانه را پرداخت کند. برخی از ویژگی‌های عمده این سهام شامل:
• سهام بخش خدمات عمومی سهام عادی هستند و حق رأی برای سهامدار به ارمغان می‌آورند.
• قیمت آنها معمولاً به اندازه سهام ممتاز ثابت نیست.
• آنها سهام خارج از چرخه اقتصادی هستند به این معنی که قیمت‌های آنها با رونق و رکود اقتصادی همچون برخی از بخش‌ها مانند فناوری یا سرگرمی ‌افزایش و کاهش نمی‌یابد. از آنجا که مردم و مشاغل بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، همیشه به گاز، آب و برق نیاز دارند، شرکت‌های خدمات عمومی یکی از دفاعی‌ترین بخش‌های اقتصاد هستند.
• سهام بخش حدمات عمومی نیز اغلب توسط آژانس‌های اعتباری به همان شیوه اوراق قرضه و اوراق بهادار درجه بندی می‌شوند. این سهام نیز مانند سهام ممتاز کاملاً نقد شونده هستند و در هر زمان بدون جریمه قابل فروش هستند.
• سهام خدمات عمومی معمولاً ریسک بازار کمی ‌بالاتری نسبت به اوراق بهادار دارند و همچنین مشمول مالیات سود سهام و سود سرمایه گذاری می‌شوند.

گواهی سپرده

این نوع گواهی سپرده می‌تواند گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاران فوق محافظه کار باشد که توانایی از دست دادن هیچ قسمت از اصل سرمایه خود را ندارند. این گواهی‌ها دارای ویژگی‌های زیر هستند:
• اگرچه آنها به اندازه سهام ممتاز یا سهام بخش خدمات عمومی بازدهی ندارند اما گواهی سپرده با واسطه می‌تواند به طور قابل توجهی بیش از نمونه‌های مشابه خود که توسط بانک‌های خصوصی فروخته می‌شود، سود پرداخت کنند.
• گواهی سپرده مانند اوراق قرضه صادر می‌شوند و در بازار ثانویه معامله می‌شوند و معمولاً بشرطی که تا تاریخ سررسید نگهداری شوند بیمه می‌شوند. اگر گواهی سپرده قبل از تاریخ سررسید فروخته شود، ممکن است سرمایه گذار کمتر از ارزش اسمی ‌آنها را در بازار ثانویه دریافت کند.
• گواهی سپرده‌ای که توسط شرکت‌های خصوصی صادر می‌شود نوعی از ریسک نقدشوندگی را به همراه دارد که با هر نوع اوراق مشابه دیگری همراه است و مشمول مالیات می‌شود.

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک و اوراق مشارکت

عاقلانه است که سرمایه گذاران متقاضی بازده بالاتر، بسیاری از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک اوراق قرضه یا سایر صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک را که اکنون در دسترس هستند در نظر بگیرند. مزایا و معایب این ابزارها متفاوت از پیشنهادات جداگانه ذکر شده در بالا است:
• صندوق‌های درآمدی در طیف وسیعی از ابزارهای درآمدزا مانند اوراق قرضه، وام‌های رهنی، سهام ممتاز و سهام بخش خدمات عمومی سرمایه گذاری می‌کنند. تنوع و مدیریت حرفه‌ای ریسک سرمایه گذاری مجدد موجود در اوراق بهادار منفرد را کاهش می‌دهد. ترکیبی از کلاس‌های مختلف اوراق بهادار، مانند اوراق قرضه و سهام ممتاز همچنین می‌تواند برای ارائه بازدهی بهتر و ریسک کمتر ترکیب شود.
• سرمایه گذاران در حوزه صندوق‌های درآمدی طیف وسیعی از گزینه‌های قابل انتخاب دارند. امروز صدها، اگر نه هزاران صندوق درآمدی در دسترس است و سرمایه گذاران باید قبل از سرمایه گذاری در یک صندوق، دقیقاً بدانند که به دنبال چه ابزاری می‌گردند. برخی از صندوق‌ها بسیار محافظه کار هستند و فقط در مواردی مانند ابزارهای نقدی و اوراق خزانه سرمایه گذاری می‌کنند در حالی که برخی دیگران رویکرد تهاجمی‌تری دارند و به دنبال اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار هستند تا سطح بالایی از درآمد را تأمین کنند. صندوق‌هایی که فقط در سهام شرکت‌ها سرمایه گذاری می‌کنند نیز می‌توانند صندوق‌های درآمد ثابت محسوب شوند، اگرچه ممکن است به عنوان هدف ثانویه رشد قیمت را هم مد نظر داشته باشند.
• صندوق‌های قابل معامله در بورس (ٍETF) جدیدترین بازیگران بازار بورس هستند. این ابزارها شبیه به صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک هستند اما بر خلاف صندوق‌های سنتی بصورت روزانه در بازار بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. بسیاری از ETF‌ها نیز با استفاده از استراتژی‌های توضیح داده شده در بالا به درآمد می‌رسند.
• صندوق‌های درآمدی در بیشتر موارد ریسک بازار، ریسک سرمایه گذاری مجدد و ریسک مالیاتی دارند. آنها همچنین می‌توانند ریسک سیاسی در صندوق‌های بین المللی و ریسک قدرت خرید از صندوق‌های محافظه کار را به همراه داشته باشند.

بیشتر بخوانید:  چگونه با سرمایه گذاری از طریق صندوق سرمایه گذاری مشترک پول بدست آوریم

حرف آخر

سرمایه گذارانی که به دنبال درآمد هستند گزینه‌های مختلفی برای انتخاب دارند که می‌توانند از آن طریق بازدهی مناسب با حداقل ریسک را داشته باشند. درک این نکته مهم است که مقوله‌ای به عنوان سرمایه گذاری بدون ریسک وجود ندارد اما سرمایه گذاری‌های مختلف درجات مختلفی از ریسک را به همراه دارند. با این حال گزینه‌های محافظه کارانه سرمایه گذاری هم همواره بازدهی بهتر از سود ثابت بانک‌ها به همراه دارند.