نفت خام یک منبع مهم انرژی جهانی است که از حجم معاملات بالایی در سطح جهانی برخوردار است.
بررسی اجمالی نفت خام
نفت خام چیست؟
نفت خام مخلوطی طبیعی از هیدروکربنها است که در زیر زمین یافت میشود. این ماده میتواند در محدوده مایعی ویسکوز تا مادهای مانند قیر ظاهر شود. رنگ آن همچنین میتواند از زرد روشن تا قهوهای تیره یا سیاه متغیر باشد. این ماده یکی از پرمصرفترین منابع سوخت در سراسر جهان است. نفت و مشتقات نفتی در سطح جهانی در بازارهای مرتبط معامله میشوند. همچنین ممکن است از نفت خام فقط به عنوان کرود اویل هم یاد شود. این منبع سوخت بایستی قبل از استفاده تصفیه شود. این ماده پس از تصفیه در گروه فرآوردههای نفتی قرار میگیرد.
چرا نفت خام مهم است؟
در سطح جهانی، نفت خام یکی از مهمترین منابع سوخت است و از نظر تاریخی، بیش از یک سوم مصرف انرژی جهان را در اختیار دارد. کشف، استخراج، حمل و تصفیه این ماده یک فرآیند طولانی است و بایستی زیرساختهای مورد نیاز برای پشتیبانی از فرآیند تولید فراهم باشد. این مهم شامل هزاران مایل خط لوله انتقال در سراسر کشورها، امکانات ذخیره سازی در مراکز عمده تجارت نفت و تعداد زیادی پالایشگاه است. به طور کلی صنعت جهانی طلای سیاه یک صنعت چند تریلیون دلاری است.
نفت به ویژه برای مشاغل وابسته به سوخت از جمله خطوط هوایی، تولیدكنندگان پلاستیك و مشاغل كشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است. این ماده به عنوان یک منبع مهم انرژی، واردات و صادرات عمده کشورهای مختلف است. اهمیت این کالا یک بازار تجارت مالی گسترده اعم از معاملات آتی، فوروارد و آپشن برای طلای سیاه و مشتقات آن ایجاد کرده است.
طبقه بندی
هنگامی که نفت خام کشف میشود شبیه به هیچ یک از انواع موجود نیست. این ماده به اشکال مختلفی وجود دارد و بر اساس ترکیبی که یافت میشود نحوه حمل و تصفیه آن تعیین میشود. نفتخام بر اساس مشخصات فیزیکی و شیمیایی طبقه بندی میشود.
نفتخام بر اساس چگالی به سبک، متوسط یا سنگین دسته بندی میشود. انستیتوی نفت آمریکا که معمولاً به API خلاصه میشود، چگالی این ماده را با آب مقایسه میکند.API بالاتر از ۱۰ به این معنی است که نفت چگالی کمتری نسبت به آب دارد و روی آن شناور میشود. API کمتر از ۱۰ به معنی چگالش بیشتر نسبت به آب است و نفت در آب غوطه ور میشود. هنگام ارجاع به نفت، API بیشتر از ۳۱.۱ درجه، سبک تلقی میشود. API بین ۲۲.۳ و ۳۱.۱ درجه، متوسط و API بین ۱۰ و ۲۲.۳ درجه، سنگین در نظر گرفته میشود. سرانجام، API کمتر از ۱۰ درجه، بسیار سنگین تلقی میشود.
بر اساس محتوای گوگرد میتوان از نفتخام به عنوان ترش یا شیرین نیز یاد کرد. تعیین میزان گوگرد نقش مهمی در ارزیابی کیفی دارد. هنگام فرآیند تصفیه، گوگرد بایستی از آن حذف شود. اگر گوگرد حذف نشود هنگام آزاد شدن در جو میتواند باعث آلودگی و باران اسیدی شود. علاوه بر این مقدار زیاد گوگرد میتواند منجر به تخریب فلزات مورد استفاده در فرآیند تصفیه شود. کار با نفت خام حاوی سولفید هیدروژن هم میتواند خطرناک باشد زیرا باعث ایجاد مشکلات تنفسی میشود. محتوای گوگرد بیشتر از ۰.۵٪ ترش و کمتر از ۰.۵٪ شیرین در نظر گرفته میشود.
نحوه تعیین قیمت
قیمت نفت خام بستگی زیادی به دو طبقه بندی فوق الذکر دارد. تصفیه نفت خام سبک آسانتر است و مقادیر بالاتری از بنزین و گازوئیل با کیفیت بالا از آن تولید میشود. همچنین از لحاظ سیالیت در دمای محیط جریان مییابد. هرچه سنگینتر و متراکمتر باشد حمل و نقل آن نیز دشوارتر است. قیر را میتوان به عنوان نفت خام بسیار سنگین ارزیابی کرد. میزان غلظت قیر بحدی است که باید برای حمل و نقل رقیق شود.
میزان گوگرد هم به همین ترتیب در تعیین کیفیت و قیمت اهمیت دارد. همانطور که گفته شد گوگرد باید در طی فرآیند تصفیه حذف شود. مقادیر زیاد گوگرد مشکلات مربوط به حمل و نقل و کار با نفت خام را ایجاد میکند. به همین دلایل قیمت نفت خام شیرین به طور کلی نسبت به نفت خام ترش بالاتر است.
به طور کلی نفت خام سبک و شیرین مطلوبترین گرید نفت محسوب میشود. با این حال یک عامل بسیار مهم دیگر نیز وجود دارد که بر قیمت نفت خام تأثیر میگذارد و آن محل استخراج است. اگر نفت خام در نزدیکی ساحل استخراج شود حمل و نقل آن در سطح جهانی بسیار راحتتر است. وقتی در داخل سرزمین یک کشور استخراج شود بایستی از طریق سیستمهای خط لوله به پالایشگاهها منتقل شود. در نهایت اگر قرار به حمل آن به کشور دیگری باشد به ساحل منتقل میشود.
هنگام تعیین قیمت از بنچمارکها به عنوان ابزاری برای قیمت گذاری استفاده میشود. بنچمارکهای مختلفی برای محک زدن قیمت وجود دارد که با گریدهای خاصی مطابقت دارند و هرکدام دارای چگالی و API مشخصی هستند. متداولترین بنچمارکها شامل برنت و و ست تگزاس اینترمدییت هستند. داشتن قیمت قابل دسترس متناسب با موقعیت جغرافیایی، چگالی و وزن مخصوص به تحلیلگران امکان مقایسه و تعیین قیمتهای مختلف را میدهد.
خلاصه
• نفت خام یکی از مهمترین منابع انرژی مورد استفاده در سطح جهانی است.
• به دلیل اهمیت این منبع انرژی، بازار گستردهای شامل تجارت فیزیکی و همچنین تجارت مشتقات طلای سیاه وجود دارد.
• نفت خام بر اساس چگالی به عنوان سبک، متوسط، سنگین یا فوق سنگین طبقه بندی میشود.
• این ماده را همچنین میتوان براساس محتوای گوگرد در گروه ترش و شیرین طبقه بندی کرد.