منظور از چرخه اقتصادی نوسان یک اقتصاد در دوره‌های انبساطی و انقباضی است. چرخه اقتصادی معمولاً با تولید ناخالص داخلی یک کشور یا منطقه اندازه گیری می‌شود. از دیگر فاکتورهای اقتصادی مانند نرخ اشتغال، هزینه‌های مصرف کننده و نرخ بهره نیز می‌توان برای تعیین مرحله چرخه اقتصادی استفاده کرد.

تعریف مقدماتی از چرخه اقتصادی

درک چرخه‌های اقتصادی

چرخه اقتصادی به عنوان چرخه تجارت نیز شناخته می‌شود و این وضعیت توصیف نوسان در اقتصاد مبتنی بر بازار است. اقتصاد اصطلاحی است که مجموعه‌ای از فعالیت‌های تولید و مصرف را تبیین و نحوه تخصیص منابع را تعیین می‌کند.
در دنیای امروز تقریباً هر اقتصادی اقتصاد مبتنی بر بازار است که در آن قوانین عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌کند.
فشارهای عرضه و تقاضا از طریق متغیرهای مختلف مانند شرایط اقتصاد جهانی، ترازهای تجاری، بهره وری، نرخ تورم، نرخ بهره و نرخ ارز بر اقتصاد تأثیر می‌گذارد. متغیرها به طور کلی، اقتصاد و وضعیت چرخه‌های اقتصادی را شکل می‌دهند.
چرخه اقتصادی روندی از حرکت‌های افزایشی و کاهشی تولید ناخالص داخلی است که در نهایت رشد کلی بلند مدت یک اقتصاد را تعیین می‌کند.
تولید ناخالص داخلی، ارزش کل کالاها و خدمات را اندازه گیری می‌کند و برای به تصویر کشیدن ثروت کل اقتصاد استفاده می‌شود. تولید ناخالص داخلی بالاتر معمولاً با شهروندان ثروتمندتر ارتباط دارد.

مراحل چرخه اقتصادی

چرخه اقتصادی چهار مرحله را طی می‌کند:
۱- انبساط
۲- قله
۳- انقباض
۴- افت

پس از اتمام هر چرخه، مسیر از ابتدا آغاز می‌شود. هیچ قانون مشخصی در تعیین مدت دوام هر فاز وجود ندارد. در واقع مراحل انبساطی می‌تواند تا رسیدن به قله سال‌ها طول بکشد. با این حال یک اقتصاد سالم هر چند وقت یکبار از مرحله انقباض عبور می‌کند.
در طی دوران انبساطی، یک اقتصاد رشد شدیدی را تجربه خواهد کرد و نرخ بهره عموماً پایین خواهد بود اما با بلوغ دوره انبساطی نرخ بهره رشد می‌کند، سطح کلی تولید افزایش می‌یابد و نرخ تورم شروع به افزایش می‌کند.
وقتی رشد اقتصادی به اوج یا حداکثر نرخ برسد وارد قله شده است. این وضعیت معمولاً با تورم بالا مشخص می‌شود که بایستی اصلاح گردد.
این اصلاح در مرحله انقباض رخ می‌دهد، جایی که رشد اقتصاد کند می‌شود، نرخ بیکاری افزایش می‌یابد و تورم کاهش می‌یابد. چنین وضعیتی تا رسیدن به افت کامل ادامه می‌یابد.
این مرحله به عنوان یک وضعیت حداقلی در اقتصاد شناخته می‌شود که می‌تواند پس از این مرحله دوباره وارد دوره انبساطی شود.

اهمیت چرخه اقتصادی

هر فردی در اقتصاد مبتنی بر بازار نقش دارد. عامل تعیین کننده موفقیت اقتصاد مبتنی بر بازار این است که اساساً با تولید و مصرف کالاها و خدمات بیشتر در طول زمان، وضعیت همه بهتر می‌شود. تولید ناخالص داخلی یک اقتصاد افزایش تولید و سطح مصرف را به خود اختصاص می‌دهد و تولید ناخالص داخلی در حال رشد یکی از جنبه‌های مهم اقتصاد موفق است.
با توجه به اینکه همه در اقتصاد نقش دارند، منطقی است که همگان تحت تأثیر وضعیت چرخه اقتصادی قرار بگیرند. معمولاً از جنبه تولید ثروت به نفع همه است که اقتصاد در مرحله انبساطی باشد.

تأثیر مراحل اقتصادی

وقتی اقتصاد در حال بسط است، مشاغل کسب سود می‌کنند که منجر به استخدام نیروی انسانی بیشتر و درآمد و هزینه‌های بیشتر می‌شود. این امر به نوبه خود منجر به سود بیشتر مشاغل می‌شود و این چرخه ادامه می‌یابد.
وقتی اقتصاد در حال انقباض باشد، مشاغل سود خود را از دست می‌دهند که منجر به کوچک سازی و اخراج کارمندان می‌شود. وقتی کارمندان شغل خود را از دست می‌دهند، درآمد قابل استفاده کمتری وجود دارد و هزینه‌های مصرف کننده کمتر می‌شود که منجر به کاهش سود کسب و کارها می‌شود. این چرخه معیوب ادامه می‌یابد.
بهتر است که اقتصاد در گسترش مداوم باشد. با این حال برای کنترل تورم و اطمینان از داغ شدن بیش از حد اقتصاد، انقباض هم لازم است.
اقتصاد بیش از حد داغ شده به اقتصادی گفته می‌شود که یک دوره طولانی از رشد اقتصادی شدید را تجربه کرده و همچنین به تورم بالایی نیز دست یافته است. تورم بیش از حد، منجر به عدم کارایی در اقتصاد مبتنی بر بازار می‌شود.