جک ما Jack Ma اخیراً پس از دیدار با رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ و اعلام اینکه به ایجاد یک میلیون شغل در ایالات متحده کمک می‌کند، خبرساز شده است.
اما میلیاردر چینی از ابراز بدبینی نسبت به سیاست‌های تعرفه محور ترامپ غافل نشده و هشدار داده است که «اگر تجارت متوقف شود، جنگ آغاز می‌شود».
وقتی نوبت به تجارت می‌رسد ما می‌داند در مورد چه چیزی صحبت می‌کند. طبق گفته فوربس ثروت وی ۲۹ میلیارد دلار تخمین زده شده است که شامل ۷.۸٪ سهام وی در علی بابا Alibaba که به آمازون چین معروف است و حدود ۵۰٪ سهام سرویس خدمات پرداخت علی پی Alipay است.
از فرش به عرش: داستان زندگی جک ما بنیانگذار علی بابا
دوران کودکی
داستان زندگی جک ما یک نمونه واقعی برای مثال رسیدن از فرش به عرش است. او در فقر کامل در چین کمونیست بزرگ شد، دو بار در آزمون ورودی دانشگاه رد شد و چندین درخواست شغلی‌اش از جمله شغلی در کی اف سی KFCرد شد تا اینکه با سومین شرکت اینترنتی خود یعنی علی بابا به موفقیت دست یافت.
جک ما با نام اصلی ما یون Ma Yun ، ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴ در‌هانگژو واقع در جنوب شرقی چین متولد شد. او یک برادر بزرگتر و یک خواهر کوچکتر دارد. او و خواهر و برادرش در زمانه‌ای بزرگ شدند که چین کمونیست به طور فزاینده‌ای از غرب جدا شده بود و خانواده‌اش اوضاع اقتصادی مناسبی نداشتند.
ما در کودکی بسیار نافرمان بود و اغلب با همکلاسی‌هایش درگیر می‌شد. او در كتاب «علی بابا» نوشته لیو شیینگ Liu Shiying و مارتا اوری Martha Avery می‌گوید: «من هرگز از حریفانی كه بزرگتر از من بودند نمی‌ترسیدم». ما مثل هر بچه دیگری سرگرمیهای خاص خود را داشت. او دوست داشت جیرجیرک‌ها را جمع کند و آنها را به مبارزه وادارد. ما می‌توانست اندازه و نوع جیرجیرک را فقط از طریق صدایی که از خود ساطع می‌کند تشخیص دهد.
اولین شغل
پس از دیدار پرزیدنت نیکسون Nixon از‌هانگژو در سال ۱۹۷۲، شهر زادگاه ما به مقصدی توریستی تبدیل شد. ما در دوران نوجوانی بعنوان یک راهنما در هتل اصلی شهر شروع به کار کرد و در ازای نشان دادن شهر از توریست‌ها انگلیسی یاد می‌گرفت. نام مستعار «جک» توسط توریستی که دوستش بود به او داده شد.
بدون پول و داشتن ارتباط، تنها راهی که ما می‌توانست در چین کمونیستی پیشرفت کند تحصیل بود. بعد از دبیرستان، او برای رفتن به دانشگاه اقدام کرد اما دو بار در آزمون ورودی رد شد. پس از مطالعه زیاد، سرانجام سومین تلاش وی منجر به ادامه تحصیل در موسسه تربیت معلم هانگژو شد. جک ما در سال ۱۹۸۸ فارغ التحصیل شد و شروع به درخواست کار در مشاغل مختلف کرد.
ما قبل از استخدام به عنوان معلم انگلیسی بیش از دوازده مورد تقاضای شغلی داد و مورد پذیرش قرار نگرفت. ما با دانشجویان خود بسیار صمیمی و عاشق شغل خود بود، هرچند که درآمد او فقط ۱۲ دلار بود. در مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۶، جک ما فاش کرد که ۱۰ بار درخواست ورود به هاروارد داشته و موفق نشده است.
خرده فروشی اینترنتی
ما هیچ تجربه ای در زمینه رایانه و کد نویسی نداشت اما هنگامی که برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ در سفر خود به ایالات متحده از اینترنت استفاده کرد، مجذوب اینترنت شد. اولین جستجوی آنلاین ما برای «آبجو» بود، اما با کمال تعجب متوجه شد که هیچ آبجوی چینی در نتایج جستجو یافت نمی‌شود. پس از آن بود که تصمیم گرفت یک شرکت اینترنتی خرده فروشی در چین تأسیس کند.
اگرچه دو فعالیت ابتدایی او با شکست روبرو شدند اما چهار سال بعد او ۱۷ دوست خود را در آپارتمانش جمع کرد و آنها را متقاعد کرد که در یک بازار آنلاین که «علی بابا» نام نهاده بود سرمایه گذاری کنند. این سایت به صادرکنندگان اجازه می‌دهد لیست کالاهایی را که مشتریان می‌توانند مستقیماً خریداری کنند به سراسر جهان ارسال کنند.
به زودی این سرویس شروع به جذب اعضاء از سراسر جهان کرد. تا اکتبر ۱۹۹۹، این شرکت ۵ میلیون دلار از گلدمن ساکس و ۲۰ میلیون دلار از سافت بانک Soft Bank، یک شرکت مخابراتی ژاپنی که در شرکت‌های فناوری سرمایه گذاری می‌کند جذب سرمایه کرده بود. همان زمان ما در جمع کارمندان شرکت گفت: «ما موفق خواهیم شد زیرا جوان هستیم و هرگز تسلیم نخواهیم شد».
شوخ طبعی ذاتی
او همیشه حس شوخ طبعی خود را در علی بابا حفظ کرده است. وقتی شرکت برای اولین بار سودآور شد ما به هر کارمند یک قوطی برف شادی داد تا جشن بگیرند. در اوایل دهه ۲۰۰۰، هنگامی که شرکت تصمیم گرفت تائوبائو Taobao، رقیب eBay را راه اندازی کند، ما از تیم خود خواست در هنگام استراحت برای افزایش سطح انرژی روی دستان خود بایستند.
در سال ۲۰۰۵، یاهو در ازای حدود ۴۰٪ سهام این شرکت، یک میلیارد دلار در علی بابا سرمایه گذاری کرد. این سرمایه گذاری برای علی بابا بسیار مهم بود زیرا در آن زمان سعی داشت ای بی را در چین شکست دهد، این سرمیاه گذاری برای یاهو هم یک موفقیت تمام عیار بود زیرا تنها از عرضه اولیه علی بابا ۱۰ میلیارد دلار بدست آورد.
ما به بلومبرگ گفت وقتی یکی از مشتری‌های رستوران که او را شناخته بود و قصد داشت پول صورتحساب رستوران را بپردازد هم می‌دانست علی بابا موفق خواهد شد. آن مشتری گفت: «من مشتری شما در گروه علی بابا هستم و درآمد زیادی کسب کرده‌ام اما می‌دانم که هیچ پولی گیر شما نمی‌آید. پول غذای شما را من پرداخت می‌کنم».
عرضه اولیه در بازار نیویورک
ما در سال ۲۰۱۳ از سمت خود به عنوان مدیرعامل علی بابا کناره گیری کرد ولی هم‌چنان به عنوان مدیر اجرایی به کار خود ادامه داد. علی بابا در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۴ به صورت سهامی عام عرضه شد. ما در آن روز به CNBC گفت: « آنچه امروز ما بدست آوردیم پول نبود بلکه اعتماد مردم بود».
عرضه سهام ۱۵۰ میلیارد دلاری این شرکت بزرگترین عرضه اولیه برای یک شرکت در تاریخ بورس اوراق بهادار نیویورک بود. همچنین با تخمین ۲۵ میلیارد دلار سهام تحت مالکیت او، جک ما به ثروتمندترین مرد چین تبدیل شد. با این حال این عنوان چندی بعد توسط غول املاک و سرگرمی، وانگ جیانلین Wang Jianlin از ما گرفته شد.
در همان زمان کارمندان علی بابا مهمانی بزرگی را در دفتر مرکزی این شرکت در شهر هانگژو برگزار کردند. ما در یک کنفرانس مطبوعاتی به کارمندان گفت که امیدوار است آنها از ثروت تازه پیدا شده خود برای تبدیل شدن به یک گروه واقعی از افرادی اصیل که قادر و علاقمند به کمک به دیگران هستند استفاده کنند».
رکورد فروش
بزرگترین روز در تقویم علی بابا «روز مجردها» در چین است، تلافی روز ولنتاین که ظاهرا جشن افراد مجرد در این کشور است. در سال ۲۰۱۶، علی بابا در این روز و طی ۲۴ ساعت نزدیک به ۱۸ میلیارد دلار فروش داشته است.
عرضه اولیه علی بابا در بورس سهام نیویورک ممکن است جک ما را به یک فرد بسیار ثروتمند تبدیل کرده باشد، اما او خریدهای لوکس بسیار کمی انجام داده است و هنوز هم سرگرمیهای بسیار متواضعانه‌ای دارد. شیائو پینگ چن Xiao Ping Chen، دوست قدیمی ما به یو اس ای تودی USA Today گفت: «فکر نمی‌کنم که او خیلی تغییر کرده باشد، جک هنوز همان آدم قدیم است. او خواندن و نوشتن داستان‌های مربوط به کونگ فو، بازی پوکر، مدیتیشن و تمرین تای چی را دوست دارد».
در مارس ۲۰۱۳، علی بابا ۴۹.۷ میلیون دلار صرف خرید یک دستگاه هواپیمای شخصی گلف استریم جی ۵۵۰ Gulfstream G۵۵۰ برای استفاده ما کرد.
محیط زیست
یکی از بزرگترین علاقمندی‌های ما محیط زیست است. هنگامی که یکی از اعضای خانواده همسرش به علت بیماری‌ای که ناشی از آلودگی بود گرفتار شد ما به محیط زیست علاقمند شد. ما در هیئت مدیره جهانی حفاظت از طبیعت عضویت دارد و در یک جلسه طرح ابتکار جهانی کلینتون در سال ۲۰۱۵ سخنرانی کرد. ما همچنین در تأمین بودجه حفاظت از یک زیستگاه طبیعی ۲۷۰۰۰ هکتاری در چین نقش اساسی داشته است.
زندگی خصوصی
ما زندگی خانوادگی خود را تا حد زیادی از کانون توجهات دور نگه داشته است. او پس از فارغ التحصیلی در اواخر دهه ۱۹۸۰ با ژانگ یینگ Zhang Ying، معلمی که در مدرسه با او آشنا شد ازدواج کرد. ژانگ گفته است: «ما مرد خوش تیپی نیست، اما من به این خاطر عاشق او شدم که می‌تواند بسیاری از كارهایی را انجام دهد كه مردان خوش تیپ نمی‌توانند انجام دهند». آنها دو فرزند دارند، یک دختر و یک پسر.
ما اخیراً پس از دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، خبرساز شد. با وجود نگرش حمایت گرایانه ترامپ نسبت به تجارت، جک ما گفت چین و ایالات متحده در شرف جنگ تجاری نیستند. ما سپس در میزگردی در داووس گفت: «کمی به ترامپ فرصت دهید. او ذهنی کاملاً باز دارد».
ما در چین همانند یک سلبریتی است و جمعیت زیادی برای شنیدن صحبت‌های او جمع می‌شوند. علی بابا همچنین سالانه شوهای استعدادیابی در چین برگزار می‌کند و ما یک سرگرم کننده طبیعی است. در یکی از مراسم‌های سالانه شرکت، ما در حضور ۲۰،۰۰۰ کارمند علی بابا، لباس پانک راک پوشید و اجرا کرد.
ایده نام علی بابا
نزدیکان ما اظهار می‌دارند که ایده نام علی بابا هنگام حضور در کافی شاپی در سن فرانسیسکو به ذهن ما خطور کرده است. در کتاب «علی بابا و چهل دزد بغداد» یک رمز عبور مخفی درب تالارهای مملو از ثروت‌های باورنکردنی را باز می‌کند. شرکت جک ما هم به نوعی توانمندی مشاغل کوچک و متوسط را در سرتاسر جهان آشکار کرده است.
