اقتصاددانان و رهبران کسب و کارها معمولاً در مورد «چرخه اقتصاد» صحبت می‌کنند. اما این عبارت ممکن است روشی مودبانه برای توصیف آنچه در واقع چرخه رونق و رکود اقتصادی است باشد. به این معنی که اقتصاد با یک نظم شگفت آور، افزایش (رونق) و کاهش (رکود) می‌یابد. این چرخه بیشتر حوزه‌های اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد: فروش، سود، اشتغال، بازار مسکن، امور مالی دولت و بازارهای مالی.
اینکه آیا اقتصاد در اوج است یا سقوط، می‌تواند بر شغل و سرمایه گذاری افراد تأثیر بگذارد. هیچ دو دوره رونق و شکوفایی‌ای یکسان نیستند، بنابراین سودهای مالی در مسیر صعودی و ضررها در دوران سقوط از یک چرخه به چرخه دیگر قابل تغییر است.
چرخه رونق اقتصادی و رکود اقتصادی
تعریف چرخه رونق و رکود
چرخه رونق و رکود فرآیندی است که در آن اقتصاد از رونق یا انبساط به سمت انقباض حرکت می‌کند. این انقباض می‌تواند به صورت رکود اقتصادی یا کسادی باشد.
از آنجا که اقتصاد بسیار متنوع و پیچیده است، نحوه پاسخگویی اجزای سازنده به یک رونق یا رکود همواره قطعی و مشابه نیست.
به عنوان مثال در دوران رونق می‌توان شاهد موارد زیر بود:
• افت نرخ بهره
• افزایش قیمت سهام و اوراق قرضه
• افزایش تقاضا برای مسکن (همراه با افزایش ارزش ملک)
• کاهش بیکاری
• افزایش دستمزد
• فرصت‌های بیشتر برای ارتقاء و اشتغال جدید
رکود معمولاً شامل موارد زیر است:
• افزایش بیکاری
• کاهش قیمت سهام و اوراق قرضه
• افزایش کسری‌های دولت
• تقاضای مسکن ثابت یا رو به کاهش است. این امر منجر به عدم پرداخت وام، افزایش ورشکستگی مشاغل و حتی سلب مالکیت املاک می‌شود.
با این حال همواره رونق و رکود شرایط کاملاً مشابهی را دنبال نمی‌کنند. حتی در مواقعی که اقتصاد عمومی رو به زوال است بازار سهام اوج می‌گیرد. همچنین می‌توان افزایش بیکاری و ورشکستگی را طی دوره رونق نیز مشاهده کرد. اما در بسیاری از موارد چگونگی عملکرد آنها به مراحل مختلف چرخه‌های رونق و رکود بستگی دارد.
چگونه می‌توان ازخود در چرخه رونق و رکود محافظت کرد
از آنجا که چرخه‌های رونق و رکود بسیار غیرقابل پیش بینی هستند، محافظت از خود یک خواسته غیر منطقی است.
به طور کلی، بهترین استراتژی این است:
۱- به ویژه در مراحل اوج رونق، بدهی‌ها را به حداقل برسانید. از اپلیکیشن‌های پایش مالی شخصی استفاده کنید. پرسونال کپیتال یک اپ بودجه ریزی عالی و رایگان است.
۲- اطمینان حاصل کنید که سرمایه گذاری‌های شما متنوع است. اگر در مرحله اول بیش از حد در درآمدهای ثابت سرمایه گذاری کنید، افزایش قیمت سهام را از دست خواهید داد. اما اگر در مرحله اوج، بیش از حد در سهام سرمایه گذاری کنید ممکن است در بازار خرسی گرفتار ضرر سنگینی شوید.
۳- مهارت‌های شغلی خود را به روز نگه دارید. این امر به شما کمک می‌کند تا از شغل خود در دوران رکود محافظت کرده و در مراحل رونق پیشرفت را آسان‌تر می‌کند.
۴- فاز خاص چرخه رونق و رکودی که در آن قرار داریم را بخوبی درک کنید. خرید خانه در مرحله اوج اغلب یک اشتباه است. اما دوری از بورس در دوران رکود می‌تواند اشتباه بزرگ‌تری باشد.
رکود اقتصادی چه تأثیری بر زندگی افراد عادی دارد؟
مراحل چرخه رونق و رکود
اگرچه اغلب به نظر می‌رسد که دوره چرخه رونق و رکود دوگانه است (یا رونق است یا سقوط)، اما در واقع حداقل چهار مرحله قابل شناسایی را طی می‌کند:
۱- فاز رونق
اقتصاددانان مرحله رونق را به عنوان فازی توصیف می‌کنند که پس از نزول کامل اقتصاد اتفاق می‌افتد. در آن مرحله، ناکارآمدی‌های مختلفی که باعث ایجاد رکود شده‌اند، تا حد زیادی از بین رفته‌اند. علائم بهبودی اغلب بشکل ناپایدار ظاهر می‌شود.
به طور خاص، این مرحله رونق است. اما همیشه مشخص نیست که در واقع یک رونق در حال وقوع است.
اقتصاددانان رونق و سقوط را با تغییر در تولید ناخالص داخلی (GDP) اندازه گیری می‌کنند. کاهش تولید ناخالص داخلی نشانگر رکود اقتصادی یا سقوط است. افزایش، نشان دهنده چرخه رشد یا رونق است. اما از آنجا که تغییرات در تولید ناخالص داخلی آماری است، افزایش عددی خصوصاً در اوایل مرحله تقویت لزوماً نشانه رونق نخواهد بود.
از نقطه نظر عملی در این مقطع، مشاغل به وفور یافت می‌شوند، به راحتی می‌توان افزایش حقوق دریافت کرد، سهام از کف قیمتی خود شروع به افزایش می‌کنند و تقاضا برای مسکن، خودرو و سایر کالاهای عمده مصرفی افزایش می‌یابد.
۲- مرحله اوج
سرانجام، با آشکارتر شدن نشانه‌های انبساط جدید، مرحله اوج جایگزین مرحله رونق یا تقویت می‌شود. به نظر می‌رسد در این مرحله بیشتر یا حتی همه مولفه‌های اصلی اقتصاد در حال اوج گرفتن هستند. اشتغال، دستمزد، قیمت سهام، قیمت مسکن و هزینه‌های عمومی زندگی به طور پیوسته افزایش می‌یابد.
اگرچه به نظر می‌رسد این مرحله دوران بهینه در چرخه رونق باشد اما مرحله اوج معمولاً ابتدای پایان است.
تامین کنندگان، تولیدکنندگان و بازرگانان افزایش قیمت را به شکل فزاینده‌ای دشوار می‌بینند، قیمت سهام متلاطم و ناپایدار می‌شود و تقاضای مسکن کم می‌شود. پول آسانی که در مرحله تقویت قیمت سهام و املاک به دست می‌آمد مدت‌هاست که از بین رفته و مصرف کنندگان شروع به کاهش هزینه‌ها می‌کنند.
۳- مرحله رکود
فاز رکود بعد از فاز اوج خود را نشان می‌دهد. در حالی که مرحله اوج غالباً با اخبار گیج کننده و پیش بینی‌های ضد و نقیض تحلیلگران در مورد جهت اقتصادی همراه است، اما واقعیت اوضاع در مرحله سقوط بسیار آشکارتر است.
در این مرحله از چرخه، بیکاری افزایش می‌یابد و افزایش مشاغل و ارتقای شغلی به سختی حاصل می‌شود. کسب و کارها از کاهش (معمولاً در حقوق و دستمزد) خبر می‌دهند و برخی از مشاغل کاملاً ورشکست می‌شوند. ورشکستگی‌های شخصی و تجاری افزایش می‌یابد.
یک بازار خرسی در سهام، اغلب (اما نه همیشه) مرحله رکود را همراهی می‌کند. مسکن نیز متضرر می‌شود، زیرا لیست حقوق و دستمزد کاهش می‌یابد، وام دهندگان تمایلی به دادن وام ندارند و عدم اطمینان در مورد آینده، افراد را از ایفای تعهدات اصلی باز می‌دارد.
۴- دوره بهبودی
ساده‌ترین توضیح در مورد این دوره زمانی این است که در آن رکود به انتها می‌رسد و روند نزولی پایان می‌یابد.
این زمان اغلب بهترین زمان برای شروع یک کار جدید، سرمایه گذاری در سهام یا خرید املاک و مستغلات است. در این مرحله، رقابت از بازار خارج شده و تقریباً همه چیز در معرض فروش است. این بدان دلیل است که این مرحله شروع رونق بعدی است.
چه عواملی باعث چرخه رونق و رکود می‌شود؟
معجزه آسا نیست که رونق‌ها در میانه دوران رکود و سقوط‌ها در دوران اوج شروع می‌شوند.
در طی مرحله بهبود، قیمت‌ها پایین است و فضای رشد زیادی در اقتصاد وجود دارد، زیرا بسیاری از رقبا در دوران رکود اقتصادی از دور خارج شده‌اند. به محض صعود بازار سهام و افزایش استخدام کارفرمایان، رونق شروع می‌شود. اما با جمع شدن انرژی حرکتی لازم دوران بهبود به یک رونق کامل تبدیل می‌شود. اعتماد به نفس بیشتر می‌شود و افراد بیشتری در اقتصاد فعال می‌شوند.
بعوان مثال در ایالات متحده اقدامات فدرال رزرو چرخه رونق اخیر را آغاز کرد. برای تحریک اقتصاد، فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش و نقدینگی را در سیستم بانکی افزایش می‌دهد. وام‌ها به راحتی در دسترس قرار می‌گیرند و این امر خرید اقلام بزرگی مانند خانه و اتومبیل را تشویق می‌کند. دولت‌ها همچنین ممکن است برای تحریک اقتصاد اقدام به کاهش مالیات کنند. این اتفاق پول بیشتری را به جیب مصرف کنندگان واریز می‌کند.
در مقابل، چرخه‌های رکود اغلب به دلیل فرسودگی اقتصادی ایجاد می‌شوند. سرانجام بنظر می‌رسد ارزش سهام بیش از حد رشد کرده، قیمت خانه غیرقابل قبول شده و دستمزد به سطحی می‌رسد که کارفرمایان شروع به کاهش کارکنان می‌کنند. با ورود این نیروها به عرصه، رکود بعدی اجتناب ناپذیر می‌شود.
اما گاهی اوقات یک رویداد مهم، اقتصاد را وارد رکود می‌کند. به عنوان مثال، رکود در اواسط دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ ناشی از انفجار قیمت‌های نفت و انرژی بود. برای مقابله با تورم، فدرال رزرو با افزایش نرخ بهره به سطح دو رقمی واکنش نشان داد و این تصمیم اقتصاد را بیش از پیش کند کرد.
یک وضعیت مشابه در سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد، ویروس کرونا سراسر جهان را فرا گرفت و باعث تعطیلی اجباری، بیکاری زیاد و ورشکستگی کسب و کارها شد.
8 راه برای زنده ماندن در زمان رکود بازار
تاریخچه چرخه‌های رونق و رکود از سال ۱۹۲۹ تاکنون
رکود بزرگ ۱۹۲۹ احتمالاً مشهورترین چرخه رونق و رکود است اما از آن زمان تاکنون موارد دیگری نیز وجود داشته است.
براساس گزارش اداره ملی تحقیقات اقتصادی (NBER) از سال ۱۸۵۴ جهان شاهد ۳۴ دوره رونق و سقوط بوده است. از این تعداد، ۱۵ مورد از زمان بروز رکود بزرگ در سال ۱۹۲۹ (از جمله خود رکود) رخ داده و از این بین ۱۳ دوره درست در ۷۵ سال پس از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاده است.
کوتاه‌ترین دوره رکود اقتصادی از زمان رکود بزرگ فقط شش ماه یعنی از ژانویه تا ژوئیه ۱۹۸۰ به طول انجامید. طولانی‌ترین سقوط پس از دوران رکود بزرگ بود که ۴۳ ماه طول کشید.
در مقابل، طولانی‌ترین دوره رونق آخرین مورد بود که ۱۲۸ ماه از ژوئیه ۲۰۰۹ تا فوریه ۲۰۲۰ به طول انجامید. کوتاه‌ترین دوره رونق از زمان رکود بزرگ فقط ۱۲ ماه از آگوست ۱۹۸۰ تا ژوئیه ۱۹۸۱ به طول انجامید.
از نظر مکانیکی، ۱۳ دوره رونق در ۷۵ سال گذشته به این معنی است که هر چرخه به طور متوسط پنج سال و نه ماه به طول انجامیده است که هم رونق و هم سقوط را شامل می‌شود و این بدان معنی است که هر دو مرحله اصلی چرخه نسبتاً کوتاه است.
آیا رکود بزرگ اجتناب ناپذیر است؟
آیا اکنون در چرخه رونق یا رکود هستیم؟
متأسفانه، بیماری همه گیر کووید ۱۹ این دوران را به یکی از پیچیده‌ترین چرخه‌های اقتصادی تبدیل کرده است. در طی چند ماه ما کاهش اشتغال و سپس بهبود را دیدیم، همچنین شاهد سقوط بورس و یکی از سریع‌ترین بهبودهای تاریخ بودیم. در همین حال از زمان آغاز بحران، مسکن در حال رونق است.
هیچ کس نمی‌داند چرخه فعلی چگونه به سرانجام می‌رسد به همین دلیل بهتر است همیشه به استراتژی‌های پایه متوسل شویم. در سهام سرمایه گذاری کنید اما با سایر کالاهای دارایی پورتفوی خود را متوع سازی کنید. بدهی خود را به حداقل برسانید و مهارت‌های شغلی خود را در افزایش دهید. به نظر می‌رسد همه این توصیه‌ها بسیار پایه‌ای باشند اما مواردی هستند که ممکن است گیج کننده‌ترین دوره اقتصاد در طول زندگی ما باشد.
