شاخص سهام، مجموعه ای از سهامی است که به گونه ای طراحی شده‌اند تا بتواند بازار، بخش، کامودیتی یا هر چیز دیگری را که سرمایه گذار بخواهد پایش کند، تبیین نمایند. ایندکس‌ها می‌توانند گسترده یا باریک باشند. محصولات سرمایه گذاری مانند صندوق‌های قابل مبادله (ETF) و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک غالباً بر اساس شاخص‌ها بوده و به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به خرید اوراق بهادار موجود در شاخص روی یک شاخص سهام سرمایه گذاری کنند.
برای توضیح بیشتر در مورد چگونگی پایش شاخص‌ها در بازارها و همچنین برخی جوانب مثبت و منفی سرمایه گذاری روی شاخص به مطالعه این مقاله ادامه دهید.
تعریف و نمونه‌هایی از شاخص سهام
شاخص سهام چیست؟
شاخص سهام هر مجموعه سهامی است که بر اساس یک موضوع خاص دسته بندی شده‌اند. این سهم‌ها برای شبیه سازی یک اقتصاد، بازار یا بخش بهم پیوسته‌اند. این مهم به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا به سادگی اوراق بهادار را به راحتی یک سهام پایش کنند. وقتی شاخص سقوط می‌کند به این معنی است که سهام درون شاخص در حال سقوط هستند. ممکن است برخی از سهام موجود در این شاخص در حین نزول شاخص روند صعودی داشته باشند اما در کل مومنتوم نزولی بیشتری در بین سهام پایش شده توسط آن شاخص وجود دارد.
در نظر داشته باشید که شاخص بورس شامل سهام است اما شاخص‌هایی نیز وجود دارند که سایر اوراق بهادار را رصد می‌کنند. به عنوان مثال شاخصی برای رصد اوراق قرضه وجود دارد.
شاخص بورس چگونه عمل می‌کند؟
دارایی‌های پایه در یک شاخص معمولاً به عنوان «سبد سهام» این شاخص شناخته می‌شوند. به عنوان مثال ۳۰ کمپانی بزرگ ایالات متحده در سبد سهام شاخص میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) قرار دارند. حرکت این ۳۰ سهام بر عملکرد این شاخص تأثیر می‌گذارد. یک سرمایه گذار که می‌خواهد وارد سهام بزرگ ایالات متحده شود می‌تواند از داو به عنوان راهنمای انتخاب سهم استفاده کند.
به همین ترتیب، شاخص طلا و نقره فیلادلفیا (XAU) متشکل از کمپانی‌هایی است که طلا و سایر فلزات گرانبها را استخراج می‌کنند. اگر سهام این شاخص را بخرید بدون نیاز به خرید سهام هر کمپانی استخراج کننده طلا در سطح جهان در معرض کسب سود از بخش استخراج طلا قرار خواهید گرفت. هدف سهام XAU نمایندگی از صنعت استخراج طلا به عنوان یک کل است.
شاخص هم وزن
در حالیکه ممکن است یک شاخص شامل صدها و حتی هزاران سهام باشد اما همه آنها اهمیت یکسانی ندارند. شاخص هم وزن به روش چگونگی تخصیص سهام در سبد شاخص اشاره دارد. به عبارت دیگر شاخص هم وزن نحوه طراحی این شاخص را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، یک شاخص هم وزن قیمتی، سهام را متناسب با هزینه آن سهام ارزش گذاری می‌کند. سهامی‌به ارزش ۲۰ دلار ممکن است یک سهم در شاخص داشته باشد در حالی که سهامی با ارزش ۵ دلار چهار سهم را شامل می‌شود.
معمول‌ترین استراتژی وزنی مبتنی بر سرمایه بازار یک کمپانی است. وزن هر سهام در یک شاخص موزون براساس ارزش کل بازار شرکت است. یک شاخص هم وزن بیشتر شامل سهام شرکت‌هایی است که ارزش بیشتری دارند و تعداد سهام شرکت‌های کوچکتر نیز کمتر است.
سایر روش‌های احتمالی وزن دهی شامل شاخص‌های درآمدی، شاخص‌های دارای وزن بنیادی و شاخص‌های تنظیم شده شناور است.
گزینه‌هایی برای تبیین شاخص‌ها در پورتفوی
در حالی که می‌توانید تمام سهام موجود در شاخص را به صورت جداگانه خریداری کنید راهی آسان‌تر برای سرمایه گذاری در شاخص وجود دارد.
صندوق‌های مشترک و صندوق‌های قابل مبادله (ETF) شاخص‌ها را پایش می‌کنند. این محصولات مالی اساساً موانع ورود به این شاخص‌ها را کاهش می‌دهند. یک سرمایه گذار به جای خرید یک سهم از سهام موجود در شاخص، سبدی متنوع از سهام را با خرید یک واحد از یک صندوق مشترک یا ETF که آن شاخص را پایش می‌کند، بدست می‌آورد.
هزینه‌های مرتبط ایراد اصلی صندوق‌های مشترک و ETFها محسوب می‌شود. یک مدیر صندوق این اطمینان را به سرمایه گذاران می‌دهد که دارایی‌های بنیادی صندوق که شاخص را تبیین می‌سازند پایش می‌شوند، بنابراین سرمایه گذاران هزینه‌ها را برای جبران تلاش‌های مدیر پرداخت می‌کنند.
در حالی که ETFها مانند هر سرمایه گذاری دیگری با معایب خاصی همراه هستند اما امروزه بسیار محبوب شده‌اند. در سال ۲۰۱۹، بسیاری از سرمایه گذاران دریافتند که مزایای ETF از اشکالاتش پیشی می‌گیرد به همین دلیل دارایی‌های تحت مدیریت ETF ها در حدود ۴ تریلیون دلار است. یکی از مزیت‌های ETF این است که از مزایای مالیاتی خاصی نسبت به صندوق‌های مشترک برخورداری هستند که شاخص‌های مشابهی را پایش می‌کنند.
مزایا و معایب شاخص‌های سهام
مزایا
- فرایند تحقیق را ساده می‌کند.
- به سرمایه گذاران امکان خرید کامودیتی‌ها را می‌دهد.
- شاخص ETFها و صندوق‌های مشترک، متنوع سازی را آسان می‌سازد.
معایب
- شاخص‌ها همیشه دقیق نیستند.
- شاخص‌ها همیشه نقد شونده نیستند.
- سایر مشکلات تجاری بر آنها اثر می‌گذارند.
توضیح جوانب مثبت
آسان سازی فرآیند تحقیق: ایندکس‌ها برای سرمایه گذارانی که می‌خواهند در مورد عملکرد یک صنعت، اقتصاد و یا بخش، اطلاعاتی کسب کنند، ارزش بالایی دارند. سرمایه گذاران می‌توانند به جای پیدا کردن شرکت‌های ذیربط و مطالعه عملکرد تک تک آنها، یک شاخص واحد را مشاهده کنند.
به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا وارد بازار کامودیتی‌ها شوند: بسته به بخشی که توسط شاخص پایش می‌شود، شاخص‌های خرید ممکن است تنها گزینه برای یک سرمایه گذار متوسط باشد که می‌خواهد خود را در بازارهای خاصی وارد کند. به عنوان مثال، هر کسی فضای انبار برای بشکه‌های نفت، گله‌های گاو یا کیسه‌های گندم را ندارد. در مقابل، این دسته از سرمایه گذاران می‌توانند شاخص کامودیتی مناسب که بازار مورد نظر را پایش می‌کند خریداری کنند.
شاخص ETF و صندوق‌های مشترک باعث می‌شوند که متنوع سازی سبد دارایی آسان شود: صندوق‌های ایندکس راهی آسان برای دستیابی به بازارها یا بخش‌های خاص بدون نیاز به بستن هزاران سفارش است.
توضیح جوانب منفی
شاخص‌ها همیشه دقیق نیستند: اگرچه یک شاخص برای تقلید از بازار مشخصی طراحی شده است اما این به معنی دقت 100٪ نیست. فقط به این دلیل که شما یک شاخص را در یک منطقه خاص خریداری می‌کنید به این معنی نیست که سبد شما کاملاً منعکس کننده اقتصاد آن منطقه است. بسیاری از عوامل می‌توانند روند اقتصاد را تغییر دهند و گاهی اوقات برای یک شاخص دشوار است که دقیقاً همه این عوامل را حساب کند.
شاخص‌ها همیشه نقد شونده نیستند: بسته به شاخصی که دنبال می‌کنید، ممکن است ورود و خروج به برخی پوزیشن‌ها دشوار باشد. اگر در حال داد و ستد یک شاخص گمنام هستید، شاید پیدا کردن شخصی که مایل به خرید یا فروش اوراق بهادار مورد نظر شماست دشوار باشد. با این حال، این مسئله در بسیاری از شاخص‌ها موضوعیت ندارد زیرا اغلب شاخص‌ها شاهد حجم بالای معاملات روزانه هستند.
سایر مشکلات تجارت در اینجا هم موضوعیت دارد: کلیه مضراتی که با سایر اشکال سرمایه گذاری همراه هستند برای سرمایه گذاری در شاخص‌ها موضوعیت دارند. این امر شامل مسائل مربوط به نوع سفارشات نیز می‌شود.
شاخص سهام در مقابل بورس
شاخص سهام:
- مجموعه ای از اوراق بهادار که یک بخش، صنعت و غیره را نمایندگی می‌کند.
- قابلیت خرید و فروش دارد.
- می‌تواند یک ارز را پایش کند.
بورس اوراق بهادار:
- سازمانی با موقعیت فیزیکی که در آن مجموعه ای از اوراق بهادار قابل معامله هستند.
- می‌توان به صورت حضوری از آن بازدید کرد.
- توسط سهامی که در بورس معامله می‌شود تعریف می‌گردد.
شاخص‌های بورس اوراق بهادار گاهی اوقات با بورس اوراق بهادار اشتباه گرفته می‌شوند در حالیکه متفاوت هستند. برخی از شاخص‌های بورس، اوراق بهادار خاصی را رصد می‌کنند اما این امر باعث نمی‌شود که این دو تعریف قابل تعویض باشند.
به عنوان مثال، نزدک را در نظر بگیرید. نزدک یک بورس اوراق بهادار در شهر نیویورک است که معامله‌گران و سایر متخصصان می‌توانند شخصاً از آن بازدید کنند. ۶ هزار سهام در بورس نزدک مورد معامله قرار می‌گیرند. این سهام می‌توانند مانند شاخص نزدک درون شاخصی خاص قرار بگیرند، بنابراین یک تحلیلگر می‌تواند عملکرد سهام در بورس نزدک را پایش کند. شاخص‌ها همچنین می‌توانند موضوعی‌تر شوند، مانند شاخص نزدک ۱۰۰ که ۱۰۰شرکت غیر مالی که در بورس نزدک معامله می‌شوند را رصد می‌کند.
نکات اساسی
- شاخص سهام مجموعه ای از سهام است که برای تبیین یک بازار، اقتصاد، بخش یا صنعت طراحی شده است.
- شاخص‌های بورس می‌توانند گسترده یا باریک باشند و در نحوه تخصیص سهام متفاوت باشند.
- یک سرمایه گذار می‌تواند بطور جداگانه کلیه سهام موجود در یک شاخص را بخرد یا می‌تواند یک صندوق قابل معامله یا صندوق سرمایه گذاری مشترک را خریداری کند که همان شاخص را تبیین می‌کند.
- شاخص‌های بورس با بورس اوراق بهادار متفاوت است. بورس اوراق بهادار یعنی مکان‌های فیزیکی که سهام در آنها معامله می‌شود.
