سود تقسیمی به ازای هر سهم (DPS) مجموع مبلغ سود قابل تقسیمی است که به هر سهم یک شرکت اختصاص می‌یابد. محاسبه سود تقسیمی هر سهم به یک سرمایه گذار اجازه می‌دهد تا بداند که به ازای هر سهم چه میزان درآمد از شرکتی که در آن سهامدار است دریافت می‌کند. تقسیم سود سهام معمولاً بصورت پرداخت نقدی است، اگرچه انواع دیگری از پرداخت نیز وجود دارد.
دی پی اس یا سود تقسیمی به ازای هر سهم
فرمول سود تقسیمی به ازای هر سهم
دو فرمول برای محاسبه سود هر سهم وجود دارد:
سود تقسیمی به ازای هر سهم = مجموع سود سهام پرداختی/ سهام منتشر شده
یا
سود تقسیمی به ازای هر سهم = درآمد هر سهم (ای پی اس) x نسبت پرداخت سود سهام
انواع روش‌های تقسیم سود سهام
اگرچه تقسیم سود سهام معمولاً بشکل پرداخت نقدی است اما همیشه اینگونه نیست. تقسیم سودهای مختلفی وجود دارد مانند:
۱- سود نقدی
این مدل رایج‌ترین شکل پرداخت سود هر سهم است که یک سرمایه گذار دریافت خواهد کرد. این روش صرفاً بصورت پرداخت نقدی است و مقدار آن را می‌توان با هر دو فرمول فوق محاسبه کرد.
۲- دارایی
یک شرکت در قالب واگذاری دارایی‌هایی مانند املاک، تجهیزات، وسیله نقلیه، موجودی محصول و غیره سود سهام را بین سهامداران تقسیم می‌کند.
۳- سهام
یک شرکت براساس تعداد فعلی سهام یک سهامدار، تعداد مشخصی سهم اضافی به هر سهامدار می‌دهد.
۴- سود تعهد شده
یک شرکت قول پرداخت سود در آینده را به سهامداران می‌دهد. سود تعهد شده اساساً یک نوع سفته برای پرداخت به سهامداران در آینده است.
۵- سود انحلال
یک شرکت کلیه دارایی‌های خود را به فروش رسانده و مبلغ آن را به عنوان سود سهامداران به آنها پرداخت می‌کند. سود انحلال معمولاً زمانی واگذار می‌شود که شرکت در شرف تعطیلی است.
مثال
شرکت الف مبلغ کل سود نیم میلیون دلاری برای سال مالی مشخص شده را ذکر کرده است. این شرکت در حال حاضر ۱ میلیون سهم منتشر شده دارد.
سود هر سهم بر اساس تقسیم کل سود بر تعداد سهام بدست می‌آید. در مثال فوق سود هر سهم معادل ۰.۵ دلار است.
محاسبه DPS از روی صورت درآمد
اگر شرکتی نسبت تقسیم سود ثابتی را دنبال کند (به عنوان مثال شرکت معلوم است که همواره درصد ثابتی از درآمد خود را به عنوان سود پرداخت می‌کند)، می‌توان برآورد تقریبی سود هر سهم را از طریق گزارش سود و زیان محاسبه کرد. برای محاسبه DPS از طریق صورت سود و زیان:
۱- درآمد خالص شرکت را مشخص کنید
درآمد خالص به طور کلی آخرین آیتم در صورت سود و زیان است.
۲- تعداد سهام منتشر شده را معین کنید
تعداد سهام منتشر شده را به طور معمول می‌توان در ترازنامه شرکت یافت. اگر سهام خزانه وجود دارد بایستی از تعداد سهام منتشر شده کسر شود.
۳- درآمد خالص را به تعداد سهام تقسیم کنید
با تقسیم درآمد خالص به تعداد سهام، سود هر سهم (EPS) به دست می‌آید.
از سوی دیگر:
۴- نسبت پرداخت معمول شرکت را تعیین کنید
با نگاهی به تاریخچه پرداخت سودهای گذشته، نسبت تقسیم معمول را تخمین بزنید. به عنوان مثال اگر این شرکت در طول تاریخ بین ۵۰ تا ۵۵ درصد از درآمد خالص خود را به عنوان سود تقسیمی پرداخت کرده است از نقطه میانی (۵۳ درصد) به عنوان نسبت پرداخت معمول سود تقسیمی استفاده کنید.
۵- گام نهایی
ضریب پرداخت را در درآمد خالص هر سهم ضرب کنید تا سود تقسیمی هر سهم را بدست آورید.
نمونه محاسبه سود تقسیمی
شرکت A درآمد خالص ۱۰ میلیون دلاری گزارش کرده است. در حال حاضر ۱۰ میلیون سهم و ۳ میلیون سهام خزانه وجود دارد. شرکت A در طول تاریخ ۴۵٪ از درآمد خود را به عنوان سود تقسیمی پرداخت کرده است.
برای برآورد سود تقسیمی هر سهم:
۱- درآمد خالص این شرکت ۱۰ میلیون دلار است.
۲- تعداد سهام خزانه یعنی ۳ میلیون را از ۱۰ میلیون کسر می‌کنیم که معادل ۷ میلیون سهم می‌شود.
۳- ۱۰ میلیون دلار تقسیم بر ۷ میلیون سهم معادل ۱.۴۲۸۶ دلار درآمد خالص هر سهم می‌شود.
۴- این شرکت در طول تاریخ ۴۵٪ از درآمد خود را به عنوان سود تقسیمی پرداخت کرده است.
۵- ۰.۴۵ ضربدر ۱.۴۲۸۶ یعنی شرکت ۰.۶۲۴۹ دلار سود تقسیمی به ازای هر سهم خواهد داشت.
دلیل پرداخت سود به سهامداران
دو دلیل عمده برای پرداخت سود به سهامداران وجود دارد:
۱- برای جذب سرمایه گذار
بسیاری از سرمایه گذاران از دریافت سود سهام لذت می‌برند و آن را به عنوان یک منبع درآمد ثابت می‌دانند. بنابراین این قبیل سرمایه گذاران بیشتر جذب شرکت‌هایی می‌شوند که سود تقسیم می‌کنند.
۲- برای نشان دادن توان شرکت
پرداخت سود سهامداران ممکن است نوعی سیگنال دهی توسط شرکت باشد. پرداخت سود سهام معمولاً از سوی شرکتی صورت می‌گیرد که انتظارات مثبتی در مورد درآمد آینده خود دارد. این امر باعث جذابیت بیشتر سهام در بین سرمایه گذاران می‌شود و می‌تواند ارزش بازار شرکت را افزایش دهد.
دلیل عدم پرداخت سود سهام
اگرچه می‌توان از سود سهام برای نشان دادن قدرت یک شرکت و جذب سرمایه گذاران استفاده کرد اما چندین دلیل مهم نیز وجود دارد که چرا شرکت‌ها نباید سود تقسیم کنند:
۱- رشد سریع
شرکتی که به سرعت در حال رشد است سود سهام پرداخت نمی‌کند. در عوض درآمد شرکت برای کمک به رشد بیشتر سرمایه گذاری مجدد می‌شود.
۲- فرصت‌های سرمایه گذاری داخلی
یک شرکت بالغ ممکن است درآمد خود را حفظ کرده و مجدداً آن را سرمایه گذاری کند. این پول ممکن است برای تأمین اعتبار یک پروژه جدید، تملک دارایی‌های جدید یا خرید شرکت‌های کوچک‌تر استفاده شود.
۳- سیگنال دهی اشتباه
اگر شرکتی همواره سود سهام را تقسیم کند اما در مقطعی تصمیم به عدم پرداخت سود سهام خود بگیرد این تغییر رفتار می‌تواند سیگنال نامطلوبی برای بازار تلقی شود. هنگامی که شرکت‌ها سیاست سود تقسیمی خود را تغییر داده یا حذف می‌کنند از دید سرمایه گذاران اتفاقی منفی تلقی می‌شود. بنابراین شرکت‌ها برای جلوگیری از این مشکل ممکن است به هیچ وجه اقدام به تقسیم سود نکنند.
