این صورت مالی بیانگر میزان ورودی و خروجی وجوه نقد در یک بازه زمانی مشخص می باشد و یکی از مهم ترین صورت های مالی برای ایجاد مدل مالی در شرکت توسط تحلیلگران مالی می باشد. مهم ترین بخش هایی که در این صورت مالی دسته بندی می شوند شامل: 1- عملیات اجرایی 2- عملیات سرمایه گذاری 3- عملیات تامین مالی می باشد.
میزان نقدینگی فراهم شده و یا مصرف شده در هر یک از این بخش ها با یکدیگر جمع می شوند تا مجموع تغییرات در بازه زمانی تعیین شده مشخص گردد. سپس این مبلغ به میزان موجودی افتتاح حساب افزوده می گردد تا سطر نهایی صورت جریان وجوه نقد مشخص شود.
یکی از دلایل مهمی که ورودی و خروجی نقدینگی مورد بررسی قرار می گیرد، مقایسه نقدینگی حاصل از عملیات با درآمد ناخالص می باشد. این مقایسه به مدیران شرکت، تحلیلگران و سرمایه گذاران اجازه می دهد تا بررسی کنند شرکت عملیات اصلی خود را چگونه پیش می برد. صورت جریان وجوه نقد، میزان درآمد ناشی از عملیات شرکت را انعکاس می دهد.
علت تفاوت بین سود و نقدینگی این هست که صورت سود و زیان بر اساس اصول حسابداری تعهدی و برای دوره حسابداری تهیه می شود و ممکن است درآمدهایی که هنوز در عمل دریافت نشده اند و یا هزینه هایی که واقعا پرداخت نشده اند در آن ثبت شود در حالیکه در مقابل، صورت وجه نقد تنها وجوه نقدی که واقعا پرداخت شده اند و یا دریافت شده اند را شناسایی می کند.
چگونه ایجاد صورت جریان وجوه نقد
در این بخش قسمت های مختلف این صورت مالی را مورد بررسی قرار می دهیم. با وجود این که جزئیات این گزارش مالی در هر شرکت متفاوت می باشد اما در مجموع از یک رویکرد یکسان تبعیت می کنند. این راهنما به شما کمک می کند تا بدانید برای تجزیه و تحلیل هر شرکت باید به چه نکاتی توجه کنید.
1- جریان نقدینگی عملیاتی
این صورت مالی با جریان نقدی حاصل از عملیات اجرایی شرکت شروع می شود. با سود/زیان خالص شروع می شود و با کسر و اضافه مبالغی به آن، به کل رقم جریان نقدی منتهی می شود. مواردی که به آن اضافه می شود و یا از آن کسر می گردد در تراز حساب های جاری از جمله دارایی های جاری و بدهی های جاری مشخص می گردند. با این مراحل می توانیم دریابیم چه بخشی از درآمد خالص شرکت به صورت نقدی در دسترس ما قرار دارد.
درآمد خالص
مبلغ نهایی که در این گزارش به دست می آید. درآمد خالص، سودآوری شرکت در یک بازه زمانی مشخص را نشان می دهد. درآمد خالص از کسر هزینه هایی مانند استهلاک و هزینه های مالی از جمع درآمد ها به دست می آید.
استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود
ارزش دارایی های مختلف طی زمان و با استفاده در کسب و کار کاهش می یابند. در نتیجه، استهلاک هزینه هایی هست که بابت قیمت یک دارایی-چه مشهود و چه نامشهود- در طی عمر مفید آن، به آن تخصیص می یابد. استهلاک شامل دارایی های مشهود مانند ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات و دارایی ها نامشهود مانند حق ثبت اختراع، سرقفلی و نرم افزار می شود. استهلاک باعث کاهش درآمد خالص در صورت سود و زیان می گردد. اگرچه این مبلغ را از آنجائیکه یک هزینه غیر نقدی می باشد، در صورت جریان وجوه نقدی مجددا به حساب ها اضافه می کنیم. به عبارتی دیگر تمام تراکنش های غیر نقدی در این صورت مالی اعمال می گردند.
تغییرات در سرمایه در گردش
سرمایه در گردش ما به التفاوت دارایی های جاری و بدهی های جاری شرکت می باشد. هر گونه تغییر در دارایی های جاری و بدهی های جاری بر روی تراز نقدینگی فعالیت های عملیاتی تاثیر می گذارد.
به عنوان مثال، وقتی یک شرکت موجودی کالا خود را افزایش می دهد، دارایی های جاری آن افزایش می یابد. تغییر مثبت در موجودی کالا از درآمد خالص کسر می گردد زیرا باعث خروج نقدینگی می گردد. این موضوع در مورد حساب های دریافتنی نیز صدق می کند. وقتی این حساب افزایش می یابد یعنی شرکت محصولات و یا خدمات خود را به صورت اعتباری فروخته است. در این حالت هیچ تراکنش نقدی صورت نپذیرفته است پس بایستی از درآمد ناخالص کسر گردد.
در سمت دیگر، اگر یک بدهی جاری مانند مانند حساب های پرداختنی افزایش یابد، به عوان یک جریان ورودی نقدی در نظر گرفته می شود زیرا شرکت وجوه نقدی بیشتری در اختیار خواهد داشت. بنا براین باید به درآمد خالص اضافه گردد.
نقدینگی حاصل از عملیات شرکت
وقتی تمام کسورات و اضافات انجام شود به نقدینگی خالص ناشی از عملیات شرکت دست خواهیم یافت. این رقم جایگزینی برای درآمد خالص نمی باشد اما تقریبا به صورت اجمالی نقدینگی ناشی از فعالیت اصلی شرکت را به ما نشان خواهد داد.
2-جریان نقدی سرمایه گذاری
در این بخش از صورت جریان وجوه نقد به جریانات نقدی حاصل از اقدامات سرمایه ای و هزینه های سرمایه و همچنین سرمایه گذاری های بلند مدت پرداخته می شود.
هزینه های سرمایه ای مانند خرید دارایی، زمین و تجهیزات؛ سرمایه گذاری های بلند مدت مانند اسناد بدهی و سرمایه سایر شرکت ها از جمله موارد ذیل این بخش هستند. بخش مهم دیگر این بخش، خرید سایر کسب و کارها می باشد. باید به خاطر داشته باشید که هر تغییری در بخش دارایی های بلند مدت در ترازنامه، در بخش فعالیت های سرمایه ای صورت نقدینگی انعکاس می یابد.
سرمایه گذاری در اموال و تجهیزات
این هزینه سرمایه ای به معنای خرید تجهیزات دفتری جدید مانند کامپیوتر و پرینتر برای تعدادی از پرسنل و یا خرید زمین و ساختمان جدید برای استقرار واحد لجستیک و یا عملیات می باشد. این موارد برای ادامه فعالیت شرکت الزامی می باشند. این فعالیت ها منجر به خروج نقدینگی می گردند؛ بنابراین تاثیر منفی بر درآمد خالص شرکت خواهند داشت.
نقدنیگی حاصل از سرمایه گذاری
این بخش شامل مجموع نقدینگی حاصل از فعالیت های سرمایه گذاری می باشد. این مبالغ عموما به صورت یکپارچه و سالیانه محاسبه می گردند.
3- جریان نقدی تامین مالی
این بخش از صورت جریان وجوه نقد، نقدینگی حاصل از فعالیت های مالی نیز نامیده می شود و به بررسی و گزارش هرگونه صدور و بازخرید سهام و اوراق بهادار شرکت و همچنین سود سهام متعلق به آن می پردازد. تغییرات در تعهدات بلند مدت و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه نیز در این بخش گزارش می شود.
ایجاد(بازپرداخت) بدهی
بدهی یکی از ابزار شرکت ها برای تامین مالی عملیات می باشد. هر چه نقدینگی بیشتری فراهم شود، توسعه شرکت با سرعت بیشتری اتفاق خواهد افتاد. برخلاف سهام، ایجاد بدهی منجر به انتقال مالکیت شرکت نخواهد شد و مالکیت سهام داران جاری را تحت الشعاع قرار نمی دهد. ایجاد بدهی باعث ورود جریان نقدی به شرکت می شود، زیرا شرکت سرمایه گذارانی پیدا می کند که به عنوان وام دهنده عمل می کنند. با بازپرداخت بدهی ها به سرمایه گذاران(طلبکاران)، جریان نقدی خروجی در شرکت شکل می گیرد.
صدور(بازپرداخت) سهام
این یک روش دیگر برای تامین مالی عملیات شرکت می باشد. برا خلاف ابزار بدهی، صاحبان سهام در قبال پولی که به شرکت تزریق می کنند، مقداری از مالکیت شرکت را در اختیار می گیرند. درآمدهای آتی شرکت نیز به نسبت سهام هر شخص، با این افراد تقسیم شود. صدور سهام یک منبع مالی می باشد و جریان نقدی ورودی برای شرکت ایجاد میکند. در مقابل، بازخرید سهام یک جریان خروجی نقدینگی می باشد. زیرا شرکت با پرداخت مبلغی، سهام خود را از سهامدارن غیر خریداری می کند و سهام در ید خود را افزایش می دهد.
نقدینگی ناشی از تامین مالی
این بخش به نام نقدینگی خالص ناشی از فعالیت های تامین مالی نیز شناخته می شود. نقدینگی ناشی از تامین مالی حاصل جمع تمام جریان های ورودی و خروجی نقدینگی ناشی از تغییرات در تعهدات بلند مدت و حساب صاحبان سهام می باشد.
4- تراز نقدینگی
آخرین بخش از صورت جریان وجوه نقد، جمع بندی وضعیت نقدینگی باشد که در ترازنامه نیز نمود دارد. این بخش آخرین تکه از پازلی هست که سه صورت مالی اصلی را به یکدیگر وصل می کند.
افزایش/کاهش خالص در تراز نقدینگی
زمانیکه تراز خالص هر سه بخش صورت نقدینگی را بدست بیاوریم، با جمع کردن تمام آن ها افزایش و یا کاهش خالص نقدینگی در بازه زمانی تعیین شده را بدست خواهیم آورد. پس از آن، این عدد را در افتتاح حساب جریان نقدی منظور می کنیم تا نهایتا به تراز اختتامیه جریان نقدی دست پیدا کنیم. این حساب در ترازنامه تحت حساب دارایی های جاری منعکس می گردد.
افتتاح حساب نقدینگی(وجه نقد)
در واقع مانده حساب نقدینگی سال گذشته یا به عبارتی حساب اختتامیه صورت جریان وجوه نقد سال گذشته می باشد که به عنوان افتتاح حساب سال جدید در نظر گرفته می شود. این عدد را می توانید در ترازنامه و یا صورت نقدی سال گذشته بیابید.
در بالا برای بررسی و آشنایی بیشتر، صورت جریان وجوه نقد شرکت آمازون در سال 2016 آورده شده است. بخش های نارنجی سه بخش اصلی هستند که در این مقاله به آن ها پرداختیم.
